Co Mạ là xã vùng cao của huyện Thuận Châu, có 19 bản với trên 7.000 nhân khẩu. Nhiều năm nay, các hộ dân ở xã luôn bị thiếu nước sinh hoạt và sản xuất, ảnh hưởng không nhỏ đời sống.

Chúng tôi đến bản Lão Hả, cách trung tâm xã khoảng 4 km, bản có 65 hộ, 344 nhân khẩu. Đây là một trong những bản thiếu nước sinh hoạt nhất ở Co Mạ. Trưởng bản Vừ A Chịa thông tin: Chúng tôi chủ yếu phụ thuộc vào nguồn nước mưa. Năm 2012, từ chương trình 134, 135, bản được hỗ trợ xây dựng 36 bể chứa nước mưa có dung tích 15 m3 cho 36 hộ dân, nhưng vào mùa khô, nhân dân vẫn phải lấy nước từ khe suối nhỏ về sử dụng. Bây giờ, bản tăng thêm 29 hộ, những hộ dân này chưa được hỗ trợ xây bể, nên họ tự làm bể bằng gỗ lót bạt để chứa nước.

Bản Lão Hả có 4 nhóm hộ ở cách xa nhau, trong đó 1 nhóm không có nguồn nước sạch. Vào mùa khô (từ tháng 12 năm trước đến tháng 5 năm sau), ngày nào dân bản cũng phải chở nước 2 lần từ khe suối về sử dụng. Bây giờ, cứ 5-6 hộ chung nhau mua một máy bơm trị giá gần 5 triệu đồng để đưa nước về nhà. Tuy nhiên, nguồn nước sạch ở bản không đủ cung cấp cho sinh hoạt và chưa đảm bảo vệ sinh.

Còn bản Tìa Là, cũng trong tình trạng thiếu nước sinh hoạt. Trưởng bản Vừ A Lầu cho biết: Bản có 74 hộ, hơn 400 nhân khẩu, tập trung ở 4 nhóm hộ. Cả bản chỉ có 2 bể chứa nước đầu nguồn và 1 mó nước. Do có 69 hộ nghèo, nên trong bản chỉ có vài hộ mua được máy bơm, còn lại phải tự gánh nước từ mó về nhà, hộ xa nguồn nước nhất khoảng 3 km. Bản mới có 2 hộ được hỗ trợ téc chứa nước mưa, còn lại các hộ tự làm các bồn chứa nước bằng gỗ lót bạt hoặc dùng can nhựa, thùng nhựa.

Anh Vàng A Dơ, bản Lão Hả, cho biết: Tôi dùng bể chứa nước mưa lấy từ mái nhà xuống, nhưng do mái nhà lợp bằng fibro xi măng nên nước không đảm bảo vệ sinh. Cũng do bể tự làm diện tích nhỏ, vì vậy nước chỉ đủ dùng trong 2 tuần. Chúng tôi rất mong được hỗ trợ nguồn nước sinh hoạt đảm bảo vệ sinh.

Trao đổi vấn đề trên với lãnh đạo xã, ông Thào A Súa, quyền Chủ tịch UBND xã, cho biết: Trong nhiều năm qua, hầu hết các bản đều thiếu nước sinh hoạt. Năm nay, xã được hỗ trợ 85 téc nước với dung tích 1,5 m3 cho các hộ nghèo. Xã đã nhiều lần kiến nghị với huyện ưu tiên đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước cho xã nhưng chưa được đầu tư.

Nguồn nước của khu vực xã Co Mạ chủ yếu là các khe suối nhỏ, tuy nhiên, những năm gần đây, nước ở những khe suối đã cạn kiệt dần. Hơn nữa, đồng bào có tập quán sinh sống ở trên cao, nên việc dẫn nước lên khu dân cư là rất khó khăn. Mặc dù có 14 bản được đầu tư xây dựng bể chứa nước đầu nguồn, nhưng cũng chỉ cung cấp được 1/3 hoặc 1/4 số hộ dân trong bản; các hộ còn lại phải tự lo nguồn nước sinh hoạt. Đáng nói là những bể này cũng không đảm bảo diện tích chứa đủ nước cho 4 mùa, việc hỗ trợ téc nước chỉ là giải pháp tình thế trước mắt.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Hoàng, Phó Chủ tịch huyện Thuận Châu, cho biết: UBND huyện đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn xem xét, cân đối sử dụng nguồn kinh phí thuộc chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Dự án 1). Trước mắt, chỉ đạo Phòng Dân tộc huyện thực hiện việc đầu tư hỗ trợ téc đựng nước cho bản có nguồn nước thấp hơn khu dân cư hay nguồn nước nhỏ lẻ tại xã vùng cao. Cùng với đó, UBND huyện chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan phối hợp với UBND xã khảo sát và bố trí lồng ghép các nguồn để thực hiện đầu tư giếng khoan cho nhân dân, trường học đảm bảo có đủ nguồn nước sinh hoạt.

Tình trạng thiếu nước sinh hoạt ở xã Co Mạ đang là vấn đề cấp bách cần giải quyết. Bên cạnh việc đầu tư phát triển hệ thống cấp nước để cải thiện chất lượng cuộc sống của nhân dân địa phương, huyện Thuận Châu chỉ đạo tăng cường trồng, khoanh nuôi bảo vệ rừng, đặc biệt là các khu vực rừng đầu nguồn, góp phần khắc phục thiếu nguồn nước tại các khe suối, mó nước đang ngày càng khan hiếm.