Di tích lịch sử lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến được xây dựng tại đồi Nà Bó, thị trấn Mộc Châu, Sơn La năm 2006 và được trùng tu, tôn tạo vào tháng 3/2015. Khu di tích được thiết kế dựa theo ý tưởng của bài thơ “Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng, thể hiện bức tranh núi rừng Tây Bắc hùng vĩ và hình ảnh người lính Tây Tiến hào hùng.

Đoàn viên, thanh niên của Trung ương đoàn thăm nhà truyền thống của Di tích lịch sử lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến.

Có dịp được về thăm Di tích lịch sử lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến, chúng tôi như được ngược dòng thời gian trở về với những năm tháng hào hùng trong cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do cho dân tộc. Di tích lịch sử lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến được xây dựng có tổng diện tích 5.000 m2 bao gồm 4 hạng mục chính: Nhà truyền thống, khu tưởng niệm chính (Văn bia), khu vực nhà bia ghi danh, khu hoài niệm (Đài quan sát). Đặc biệt, khu tưởng niệm chính được xây dựng với hình tượng bốn lưỡi lê chắc chắn chụm vào nhau, hướng lên bầu trời, tượng trưng cho hình ảnh những người lính Tây Tiến sau những giờ phút chiến đấu anh dũng, họ kề sát bên nhau cùng chụm mũi súng, nghỉ ngơi.

Bước chân vào tham quan khu Di tích lịch sử lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến, chúng tôi ngỡ ngàng khi được chiêm ngưỡng những bức phù điêu lớn khắc họa chân thực về cuộc hành trình của Trung đoàn 52 Tây Tiến, những khó khăn gian khổ, những tình cảm ấm áp của quân và dân trên đường hành quân mà những người lính đã trải qua. Bên trong khu di tích, phía bên tay phải là Thạt Luổng và cây hoa Chăm Pa; Thạt Luổng là biểu tượng văn hóa tinh thần đoàn kết của nhân dân Lào, cây hoa Chăm Pa là Quốc hoa của nước bạn Lào, biểu tượng như minh chứng cho tình đoàn kết đặc biệt Việt Nam - Lào. Còn phía bên tay trái là những cây hoa bông lau, biểu trưng của miền núi rừng Tây Bắc, gắn trong những vần thơ “Người đi Châu Mộc chiều sương ấy/Có thấy hồn lau nẻo bến bờ”.

 Trong không gian trang nghiêm, dừng chân tại khu tưởng niệm chính, nơi đây được thiết kế theo hình bốn lưỡi lê chụm đầu vào nhau, biểu tượng “súng ngửi trời” của những người lính Tây Tiến, là nơi cùng tri ân tới các anh hùng liệt sỹ của đoàn quân Tây Tiến năm xưa đã anh dũng hy sinh vì nền độc lập tự do của tổ quốc.

Từ khu tưởng niệm chính, nhìn về phía tay trái, còn có Nhà bia ghi danh được thiết kế theo kiến trúc “Khải Hoàn môn”. Đây là biểu tượng cho những chiến công, cũng như ước vọng về ngày chiến thắng của đoàn quân Tây Tiến. Mái của Nhà bia ghi danh được thiết kế bằng kính để đón ánh sáng, biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Dưới cổng “Khải hoàn môn”, mặt sau Bia ghi danh đã ghi lại những chiến công theo dòng lịch sử của những chiến sỹ Tây Tiến. Mặt trước trích bức thư của Đại tướng Võ Nguyên Giáp gửi các chiến sỹ Tây Tiến từ những ngày đầu thành lập. Đoàn quân luôn là sự quan tâm đặc biệt của Đại tướng, không chỉ trong những ngày kháng chiến mà cả mãi sau này... Nghe thuyết minh viên tại khu di tích giới thiệu kể về những chiến công của Trung đoàn, chúng tôi cảm thấy tự hào biết bao về những người con của Tổ quốc đã không tiếc máu xương, tuổi thanh xuân chắc cây súng, bảo vệ tổ quốc.

Trên những bậc đá nổi xen kính trong suốt được xây dựng để dẫn vào “Khải Hoàn môn”, chúng tôi thầm hiểu đây là mô hình hóa biểu tượng của những chiếc thuyền độc mộc và dòng Sông Mã khởi nguồn cho nỗi nhớ cồn cào, da diết “Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi, nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi”, hình ảnh Trung đoàn Tây tiến chèo thuyền vượt sông lại hiện lên trong suy nghĩ của chúng tôi, tất cả thật hào hùng và uy nghiêm biết nhường nào. Bên trái con đường bằng đá cẩm thạch xen kính này còn có đường nhánh dẫn đến khu hoài niệm (Đài quan sát) nơi có vị trí cao nhất trong khu di tích, khu vực này được bao bọc bằng kính trong suốt, tượng trưng cho vẻ đẹp sương khói hư ảo của núi rừng Tây Bắc, mở ra một không gian ngút ngàn tầm mắt, ta sẽ thấy những đồi chè xanh mát, những đồng cỏ rộng lớn. Tại khu hoài niệm này, chúng tôi có thể quan sát các khu vực: Đồn Mộc Lỵ (đồn chỉ huy của giặc Pháp năm 1952), cánh đồng Mường Sang, những đồi núi trập trùng nhấp nhô, tất cả dường như đã giúp chúng tôi hình tượng ra những người con của Tổ quốc đang hành quân băng qua những con suối, núi đồi của vùng Tây Bắc, vượt qua mưa bom, bão đạn để tiến lên phía trước dành lại độc lập cho quê hương, đất nước. Thêm một lần nữa, cảm xúc trong chúng tôi lại dâng trào.

Anh Hoàng Mạnh Duy, thuyết minh viên, Di tích lịch sử lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến, cho biết: Với những giá trị lịch sử văn hóa to lớn đó, ngày 25 tháng 10 năm 2017, Bộ VHTT&DL đã ban hành Quyết định số 4012 công nhận Di tích lịch sử lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến là Di tích Quốc gia. Nơi đây, mỗi năm thu hút trên 25.000 lượt khách du lịch tới tham quan, tìm hiểu về lịch sử của dân tộc.

Vẫn còn xúc động sau khi được tham quan Di tích lịch sử lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến, ông Lê Hải Long, du khách đến từ Thanh Hóa nói: Tôi đã từng đọc, từng nghe rất nhiều về những câu chuyện của Trung đoàn 52 Tây Tiến, hôm nay được đến thăm Khu di tích lịch sử này khiến tôi càng cảm kích trước những hy sinh xương máu của cha ông chúng ta để giành độc lập tự do như ngày hôm nay.

Chia tay Di tích lịch sử lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến tại Mộc Châu, trong lòng chúng tôi vẫn dâng trào biết bao cảm xúc khi đã được lắng nghe những câu chuyện về sự hy sinh anh dũng, thầm nhủ bản thân sẽ luôn cố gắng góp sức trẻ dựng xây quê hương, đất nước để xứng đáng với những đóng góp to lớn của những người anh hùng đã ngã xuống của Trung đoàn 52 Tây Tiến. Nơi đây mãi là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ hôm nay và mai sau.

Đức Anh (CTV)