Nhà trưng bày di sản văn hóa vùng lòng hồ thủy điện Sơn La nằm ngay ngã tư đường vào trung tâm huyện Mường La và đường vào nhà máy thủy điện Sơn La.

Nhà trưng bày di sản văn hóa vùng lòng hồ thủy điện Sơn La (thị trấn Ít Ong, Mường La).

Tìm hiểu được biết: Nhà trưng bày di sản văn hóa vùng lòng hồ thủy điện Sơn La (thị trấn Ít Ong, Mường La) được đưa vào khai thác và sử dụng từ ngày 23/12/2012, do Bảo tàng tỉnh, thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch quản lý. Về tổng thể kiến trúc và không gian gồm: Một nhà 3 tầng và hệ thống sân ngoài trời, nhà bảo vệ với tổng diện tích hơn 7.000m2. Theo phản ánh của chính quyền và người dân địa phương, từ khi Nhà trưng bày đi vào hoạt động đến nay rất ít khách du lịch vào tham quan, do chưa phát huy hết công năng diện tích và vị trí liên kết du lịch với Nhà máy thủy điện Sơn La, vùng lòng hồ thủy điện Sơn La và các tua du lịch khác.

Trước thực trạng trên, ngày 9 tháng 8 năm 2016, UBND huyện Mường La đã có Tờ trình số 329/TTr-UBND về việc đề nghị UBND tỉnh, Sở VHTT&DL tỉnh bàn giao Nhà trưng bày Di sản văn hóa vùng lòng hồ thủy điện Sơn La cho huyện quản lý và đề nghị UBND tỉnh đầu tư xây dựng cơ sở vật chất để phát huy công trình sau đầu tư. Ngày 29 tháng 8 năm 2016, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch có Văn bản số 1319/SVHTTDL-DSVH trả lời UBND huyện Mường La, nội dung như sau: Căn cứ Quyết định số 156/2005/QĐ-TTg ngày 23-6-2005 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể hệ thống bảo tàng Việt Nam đến năm 2020. Theo Quyết định này, trong quy hoạch tổng thể hệ thống Bảo tàng Việt Nam đến năm 2020, chưa có bảo tàng cấp huyện. Cùng với đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch nêu: “Hiện nay, tại Nhà trưng bày Di sản Văn hóa vùng lòng hồ thủy điện Sơn La đang trưng bày 300 hiện vật trong tổng số 7.000 hiện vật dân tộc học, khai quật khảo cổ học và hiện vật liên quan tới quá trình khảo sát, xây dựng Nhà máy thủy điện Sơn La, thuộc quyền quản lý và bảo vệ của Bảo tàng tỉnh Sơn La”. Năm 2015-2016, Bảo tàng tỉnh Sơn La đang phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam thực hiện đề tài khoa học cấp tỉnh: “Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa vùng lòng hồ thủy điện Sơn La”, đề tài thực hiện nhiều nội dung, trong đó chủ yếu xử lý khoa học các hiện vật đã được khai quật từ các di chỉ vùng lòng hồ thủy điện Sơn La từ năm 2008-2009 đang được trưng bày và lưu giữ tại Nhà trưng bày Di sản văn hóa vùng lòng hồ thủy điện Sơn La; trưng bày bổ sung thêm hiện vật cho Nhà trưng bày, đặc biệt, có bộ sưu tập di cốt người cổ được tìm thấy trong các mộ táng ở di chỉ Hang Tọ 1, 2 (xã Chiềng Bằng, Quỳnh Nhai)...

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, với hoạt động chuyên môn của bảo tàng mang tính chuyên ngành cao, cần có cán bộ chuyên ngành thực hiện công tác bảo quản, giữ gìn và phát huy di sản, trong đó việc bảo dưỡng hiện vật thường kỳ theo quy định là rất cần thiết. Với các căn cứ nêu trên, Nhà trưng bày Di sản văn hóa vùng lòng hồ thủy điện Sơn La vẫn giao Bảo tàng tỉnh quản lý.

Thiết nghĩ, để bảo quản, trưng bày, khai thác phát huy giá trị các tư liệu, hiện vật di sản văn hóa vùng hồ thủy điện Sơn La; tạo cảnh quan môi trường và phát huy được tiềm năng du lịch nhưng vẫn đảm bảo các quy định pháp luật, các cơ quan chuyên ngành cần phối hợp với huyện Mường La đầu tư xây dựng bến bãi đỗ xe ô tô, trở thành nơi tập kết khách du lịch và tạo mối liên kết tổ chức cho khách vào tham quan Nhà trưng bày Di sản văn hóa vùng lòng hồ thủy điện Sơn La, gắn với tham quan nhà máy thủy điện Sơn La, vùng lòng hồ thủy điện Sơn La và các tua du lịch khác; góp phần cải tạo cảnh quan vị trí cửa ngõ vào Trung tâm hành chính huyện Mường La thêm sạch đẹp, tạo ấn tượng tốt đối với người dân và du khách khi đến thăm.