Ông Vì Văn Đao, bản Hiêm, xã Chiềng Khoi (Yên Châu) được nhiều người biết đến, bởi ông là một trong số ít người còn chế tác khèn bè và thổi khèn hay của huyện.
Ông Đao tâm sự: Chiếc khèn bè đã gắn bó với người Thái Yên Châu từ bao đời nay. Và chiếc khèn bè cũng đã gắn bó với ông gần 50 năm. Ông Đao nhớ lại: Năm 1967, ông đã học làm khèn bè của ông Kẻo Ngoãn ở xã Yên Sơn (Yên Châu). 4 năm sau, khi đã thạo nghề, ông bắt đầu làm khèn bè để mọi người trong bản, trong xã sử dụng. Sau đó, ông xung phong vào đoàn dân quân hỏa tuyến tình nguyện giúp nước bạn Lào. Đến năm 1983, ông tiếp tục với nghề làm khèn bè và gắn bó với nghề đến tận bây giờ.
Theo ông Đao, làm khèn bè đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ, kỳ công, hiểu rõ từng ống nứa, lá khèn. Không phải loại nứa nào cũng làm được khèn, làm khèn nhất thiết là loại nứa mọc tự nhiên trên rừng ở khu vực xã Phiêng Khoài, vì nứa ở đây đạt độ mỏng, nhưng chắc, thẳng, không héo quắt. Lấy nứa già về phơi khoảng một tháng cho khô rồi mới chặt ra chế tác khèn. Còn bầu khèn làm bằng gỗ tếch hoặc cây gỗ trong rừng (tiếng Thái gọi là co mục), 2 loại gỗ này không cong vênh, nứt nẻ, dễ bào gọt, thuận tiện trong chế tác khèn. Lưỡi gà của khèn được làm bằng đồng lá hay bạc lá, đây là bộ phận mất nhiều thời gian chế tác và cũng là bộ phận quan trọng nhất để tạo nên âm sắc của khèn.
Để hoàn thành một cây khèn, ông Đao phải mất 2-3 ngày. Gồm các công đoạn: Chọn 14 ống nứa có độ dài khác nhau để cắt gọt, mài nhẵn, dùi lỗ; làm 12 lưỡi gà của ống khèn; bầu khèn; đục ống nứa lắp lưỡi gà, rồi dùng sáp ong lắp ráp khèn lại thành một bè. Tất cả những công đoạn này đều cần sự tỉ mỉ và chính xác của người chế tác. Hiện tại, ông Đao thường chế tác khèn bè với 4 kích thước khác nhau: Loại 0,8m; 0,9m; 1m; 1,1m. Với giá bán dao động từ 300.000-400.000 đồng/chiếc. Mỗi tháng ông Đao bán được khoảng 10 chiếc khèn, đủ trang trải cuộc sống gia đình. Để được thổi khèn bè, ông Đao đã tham gia đội văn nghệ người cao tuổi của bản, ông muốn mang tiếng khèn đến với người dân trong bản, trong xã.
Dù cuộc sống hôm nay có nhiều nhạc cụ hiện đại, nhưng ông Vì Văn Đao vẫn mong rằng lớp con, cháu sẽ kế thừa nghề chế tác và biết thổi khèn bè, để lưu giữ bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc Thái Yên Châu.
Bạn còn 500/500 ký tự
Bạn vui lòng nhập từ 5 ký tự trở lên !!!