Những năm qua, trên địa bàn Thành phố vẫn xảy ra tình trạng sinh con thứ ba trở lên, tảo hôn, mất cân bằng giới tính. Nguyên nhân là do, một bộ phận người dân vẫn còn mang nặng tư tưởng “trọng nam, khinh nữ”, có con trai để nối dõi tông đường, tâm lý thích đông con... Trong khi đó, chế tài xử phạt những trường hợp vi phạm tảo hôn chưa đủ sức răn đe; mức thù lao cho đội ngũ chuyên trách dân số xã, phường và cộng tác viên dân số tổ, bản còn hạn chế, đã ảnh hưởng đến việc tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện công tác dân số - KHHGĐ.

Bác sỹ Trung tâm Y tế Thành phố hướng dẫn phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp.

Trước thực tế trên, Trung tâm Y tế Thành phố đã triển khai sâu rộng công tác dân số - KHHGĐ đến các xã, phường, tổ, bản; phát huy vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong việc tuyên truyền, vận động gia đình và nhân dân thực hiện công tác dân số - KHHGĐ; đây là nội dung để bình xét gia đình, tổ, bản văn hóa hằng năm. Cùng với đó, Trung tâm còn phối hợp với các cơ quan chuyên môn, các xã triển khai các mô hình can thiệp giảm thiểu tảo hôn và kết hôn cận huyết thống; tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân; sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh; can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; tăng cường tuyên truyền, phổ biến Luật Hôn nhân và Gia đình; Pháp lệnh dân số; công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản... Riêng năm 2020, Trung tâm đã phối hợp với UBND phường Chiềng Sinh tổ chức phát động Chiến dịch tuyên truyền về bình đẳng giới, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh. Đồng thời, chỉ đạo 12/12 xã, phường tổ chức 87 cuộc tuyên truyền, vận động nhân dân không lựa chọn giới tính thai nhi; phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng tuyên truyền về công tác dân số - KHHGĐ, nhất là thực trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống. Nội dung công tác dân số còn được phát trên hệ thống cụm loa truyền thanh các xã, phường. Đồng thời, phối hợp với Trường THPT Chuyên Sơn La và THPT Chiềng Sinh tổ chức ngoại khóa tuyên truyền về bình đẳng giới và mất cân bằng giới tính. Qua rà soát, năm nay, trên địa bàn Thành phố không có trường hợp kết hôn cận huyết thống; tỷ lệ tảo hôn giảm 0,3% so với năm 2019; 70% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ thực hiện các biện pháp tránh thai hiện đại; tỷ lệ tăng dân số tự nhiên ở mức 1,06%. Tuy nhiên, tỷ số giới tính khi sinh vẫn đang ở mức cao (114,6 bé trai/100 bé gái); tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên có xu hướng gia tăng (năm 2019 là 8,6%; năm 2020 tăng lên 13,3%), trên địa bàn vẫn có 3 cặp tảo hôn.

Trao đổi với chúng tôi về công tác dân số-KHHGĐ trên địa bàn, ông Đặng Mạnh Hà, Giám đốc Trung tâm Y tế Thành phố, cho biết: Để từng bước thay đổi định kiến về giới, góp phần phòng, chống bạo lực gia đình, xóa bỏ bạo lực với phụ nữ và trẻ em gái, Trung tâm Y tế Thành phố đã phối hợp với 5 trường THPT trên địa bàn duy trì Câu lạc bộ “Bạn gái tiêu biểu”. Hằng năm, tổ chức ký cam kết không lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức; không cung cấp thông tin giới tính thai nhi tại các cơ sở y tế; các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ ký cam kết không sinh con thứ 3 trở lên. Từ đó, giúp các em học sinh có những hiểu biết cơ bản về công tác dân số -KHHGĐ.

Thời gian tới, Trung tâm Y tế Thành phố tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân thực hiện tốt chính sách dân số; nâng cao chất lượng hoạt động của đội ngũ CTV dân số các tổ, bản, phấn đấu 90% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, giảm thiểu tỷ lệ tảo hôn, sinh con thứ 3, góp phần nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn.