“Thời gian qua, phong trào khuyến học, khuyến tài ở xã Mường Giôn được phát triển rộng khắp, xuất hiện nhiều dòng họ hiếu học tiêu biểu, trong đó phải kể đến dòng họ Tòng ở bản Bo, bằng cách làm hiệu quả như tuyên truyền, vận động xây dựng quỹ khuyến học, chăm lo xây dựng, hướng nghiệp cho con cháu trong dòng họ... trở thành điểm sáng cho các dòng họ khác học tập và làm theo”- Đó là lời nhận xét của ông Tòng Văn Hiên, Phó Chủ tịch UBND xã, Chủ tịch Hội Khuyến học xã Mường Giôn (Quỳnh Nhai) khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu về dòng họ hiếu học ở xã.

Các gia đình trong dòng họ Tòng luôn quan tâm dạy bảo con cháu học hành thành đạt.

Theo lời giới thiệu của UBND xã, chúng tôi tìm gặp ông Tòng Hùng Vĩ, Chi hội phó Chi hội khuyến học dòng họ Tòng, qua trò chuyện, chúng tôi được biết:  Trước đây, ông Tòng Văn Phong (bố đẻ ông Vĩ) từng có thời gian dài là thầy giáo tham gia dạy xóa mù chữ và dạy học cho người dân tại các xã của huyện Quỳnh Nhai, ông Phong cũng là người đầu tiên của dòng họ gây dựng tinh thần thi đua học tập trong con cháu, ai được điểm giỏi ông đều khen thưởng. Tuy gia đình còn khó khăn, ông vẫn cố gắng, quan tâm đến công tác khuyến học, tạo mọi điều kiện động viên con cháu trong dòng họ đi học. Năm 2002, trước khi mất, ông dặn dò con cháu rằng, có trình độ học vấn thì đều làm được mọi việc. Từ đó đến nay, các con ông theo ý nguyện của cha duy trì và phát triển công tác khuyến học; động viên, giúp đỡ các con, cháu trong dòng họ vươn lên trong học tập. Đầu năm 2016, dòng họ Tòng được Hội Khuyến học xã ra Quyết định công nhận dòng họ học tập.

Để khích lệ, động viên con cháu trong họ có thành tích xuất sắc trong học tập, Chi hội đã vận động gia đình xây dựng quỹ khuyến học với mức quy định chung 800 nghìn đồng/năm/hộ, đến nay số dư quỹ có hơn 10 triệu đồng. Từ quỹ này, dòng họ đã quy định các mức khen thưởng, tùy theo kết quả học tập và cấp học (từ 20.000 đồng đến 500.000 đồng) và lấy ngày Gia đình Việt Nam 28/6 làm ngày hội khuyến học để tổng kết năm học, tuyên dương và trao thưởng cho các con, em có thêm động lực tiếp tục phấn đấu trong học tập. Từ việc thường xuyên thăm hỏi, động viên quan tâm của Chi hội khuyến học và người dân trong dòng họ đã góp phần đẩy mạnh phong trào học tập. Theo thống kê, hiện dòng họ có 25 học sinh các cấp bậc, nhiều năm trở lại đây các cháu đều đạt học sinh khá, giỏi trở lên, không có học sinh trung bình và có nhiều cháu còn xếp hạng nhất, nhì trong khối lớp, cấp học, đạt giải cao trong các hội thi cấp huyện, cấp tỉnh. Điển hình, trong năm học 2016 - 2017, cháu Tòng Tuấn Anh tham gia Cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học đạt giải nhì; cháu Tòng Thị Yến Nhi tham gia Hội thi giao lưu Toán cấp huyện đạt giải nhì và tham gia Hội thi “Chúng em kể chuyện Bác Hồ” cấp huyện đạt giải nhất khối tiểu học, đại diện cho cả khối tiểu học trong toàn huyện tham dự Hội thi cấp tỉnh đạt giải Ba... 

Thực hiện phương châm “Học - Học nữa - Học mãi và học suốt đời”, mọi thành viên trong dòng họ đều có tinh thần vươn lên tự học, tham gia nhiệt tình các lớp đào tạo, bồi dưỡng do các cấp tổ chức theo chuyên ngành công tác của mình. Dòng họ có 19 thành viên tham gia các ngành nghề: giáo viên, y tế, kiểm lâm, điện lực, công an... đang công tác tại các xã và trong huyện Quỳnh Nhai. Hiện, dòng họ có 21 người tốt nghiệp đại học, cao đẳng, 3 người đang học tại các trường đại học ở Hà Nội. Nhờ quan tâm đến việc học tập mà trình độ dân trí của dòng họ Tòng ngày càng được nâng lên. Đến nay, gần 100% số hộ có xe máy, ti vi; nhiều hộ là điển hình sản xuất kinh doanh giỏi, thu nhập trung bình từ 200 - 300 triệu đồng/năm trở lên, có điều kiện chăm lo cho con cái học hành đầy đủ, như gia đình anh Tòng Văn Đại, Tòng Văn Quốc. Hầu hết các gia đình trong dòng họ đều có đời sống kinh tế ổn định, tích cực tham gia xây dựng nông thôn mới, 100%, số hộ trong dòng họ được công nhận gia đình văn hóa. Đặc biệt, vừa qua, đồng bào huyện Mường La bị thiệt hại nặng nề do thiên tai, một số thành viên trong dòng họ đã lập nhóm tình nguyện kêu gọi người dân trong địa bàn xã quyên góp, ủng hộ giúp đỡ người dân vùng lũ, tổng số hiện vật và tiền mặt quyên góp được trị giá hơn 15 triệu đồng.

Những kết quả đạt được trong công tác khuyến học, khuyến tài của dòng họ Tòng ở bản Bo đã góp phần đẩy mạnh phong trào xây dựng “Gia đình học tập”; “Dòng họ học tập” tại địa phương.