Sau 10 năm thực hiện, Chương trình kết hợp quân dân y (KHQDY) đã phát huy được sức mạnh tổng hợp của quân y và dân y trong củng cố y tế cơ sở, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng cao, biên giới, biển đảo, góp phần xóa đói, giảm nghèo, ổn định tình hình an ninh, chính trị, trật tự.

Khám chữa bệnh cho người dân tại Trạm Quân dân y xã Nhâm, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên -Huế.

Theo Thiếu tướng, Tiến sĩ Vũ Quốc Bình, Cục trưởng Cục Quân y, Bộ Quốc phòng, qua 10 năm thực hiện (2015-2015), Chương trình KHQDY đã đạt được 5 thành tựu cơ bản, nổi bật trong đó là KHQDY đã phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả quân y và dân y trong việc củng cố hệ thống y tế cơ sở tại những địa bàn trọng điểm về quốc phòng-an ninh: vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, biển đảo; từ đó tạo nên mạng lưới khám chữa bệnh và phòng chống dịch bệnh rộng khắp, góp phần tích cực vào việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân, bộ đội, xóa đói giảm nghèo.

Các mô hình KHQDY liên tục được phát triển và mở rộng với hệ thống 152 đồn Biên phòng đóng quân dọc tuyến biên giới được đầu tư xây dựng; đổi tên 38 bệnh xá quân y thành bệnh xá quân dân y với nhiều đơn vị hoạt động có hiệu quả, tiêu biểu như Bệnh xá Quân dân y Đoàn Kinh tế Quốc phòng 338, Quân khu 1;  Bệnh xá quân dân y Thổ Chu; Bệnh xá Quân dân y Bạch Long Vỹ. Các phòng khám quân dân y thực sự là “cánh tay nối dài” của các trạm y tế xã đến tận thôn, buôn, bản của đồng bào. Chương trình cùng ngư dân bám biển, xây dựng tủ thuốc ra khơi được đông đảo người dân đồng tình triển khai, mang lại những hiệu quả tốt…

KHQDY là giải pháp hiệu quả đáp ứng kịp thời cho các tình huống đột xuất về phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm; tham gia khắc phục hậu quả về mặt y tế trong thiên tai, thảm họa, tiêu biểu trong vụ thảm họa sập nhịp dẫn cầu Cần Thơ ngày 26-9-2007, lực lượng Quân y của Quân khu 9 có mặt kịp thời với 11 tổ quân y gồm: 50 y bác sĩ, 10 xe cứu thương, triển khai 3 nhà bạt tham gia cấp cứu tại hiện trường và phun thuốc xử lý vệ sinh môi trường được 10.000m2. Bệnh viện quân y 121, Quân khu 9 đã xử trí cấp cứu 32 nạn nhân, trong đó cứu chữa và điều trị khỏi nhiều bệnh nhân rất nặng…Trong sự cố sập cầu treo Chu Va, huyện Tam Đường tỉnh Lai Châu (năm 2014), Bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức phối hợp với quân y Quân khu 2 và y tế địa phương đã kịp thời khắc phục hậu quả, cứu chữa cho hàng chục nạn nhân. Riêng vụ cháy nổ ở nhà máy Z121, Ban Quân dân y Quân khu 2 đã cử 8 tổ cấp cứu gồm 37 người và 8 xe cứu thương đã phối hợp với Viện Bỏng quốc gia, Bệnh viện Quân y 103 và y tế địa phương cứu chữa, vận chuyển 47 nạn nhân, góp phần giảm tỷ lệ thương vong cho người bị nạn...

Đối với những dịch bệnh có nguy cơ lây lan nhanh tại khu vực biên giới, hệ thống các phòng khám quân dân y do bộ đội biên phòng (BĐBP) quản lý là hệ thống giám sát dịch bệnh dọc biên giới có hiệu quả, có khả năng phát hiện sớm nguy cơ dịch và báo cáo trực tiếp theo hệ thống về Cục Quân y, Bộ Y tế.

Trong đào tạo và nghiên cứu khoa học, KHQDY đã góp phần quan trọng vào việc bổ sung nguồn nhân lực cho ngành Y tế, nhất là tuyến y tế cơ sở. Trong 10 năm qua, KHQDY đã đào tạo hàng trăm bác sĩ theo địa chỉ, đào tạo gần 200 y sĩ về kiến thức sản, nhi, y tế cộng đồng cho quân y sĩ Biên phòng, các đoàn Kinh tế quốc phòng; đào tạo kiến thức về y học gia đình cho trên 150 cán bộ quân y của các đồn Biên phòng khu vực biên giới phía Bắc và Tây Nguyên; đào tạo hàng trăm nhân viên y tế thôn bản từ nguồn chiến sĩ là con em đồng bào dân tộc, chuẩn bị hoàn thành nghĩa vụ quân sự khi ra trường trở về tham gia làm công tác y tế thôn bản…

Thực hiện Đề án 1816 của Bộ Y tế, các bệnh viện quân, dân y tuyến Trung ương đã cử hàng trăm cán bộ xuống giúp đỡ, chuyển giao kỹ thuật có hiệu quả cho các tuyến dưới, tiêu biểu là các bệnh viện (BV) Bạch Mai, BV Việt Đức (Bộ Y tế)..; Bệnh viện Quân y 108, 175, 103 (Bộ Quốc Phòng)... Những kết quả đào tạo này đã góp phần không nhỏ vào việc bảo đảm nguồn nhân lực y tế có chất lượng cho các địa phương nói chung và vùng sâu, vùng xa nói riêng đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh cho nhân dân và lực lượng vũ trang.

Có thể nói, KHQDY là một giải pháp tích cực, hiệu quả, góp phần thực hiện nhiệm vụ dân vận của Đảng, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng trọng điểm quốc phòng - an ninh.

Thực hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta và công bằng xã hội trong chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ nhân dân; Ban quân dân y cấp Bộ đã chỉ đạo tổ chức khám chữa bệnh miễn phí cho 23 triệu lượt người, tặng quà cho 83,8 nghìn lượt hộ gia đình chính sách, người nghèo với tổng số tiền 141 tỷ đồng; các đơn vị của ngành Quân y, các cơ sở khám chữa bệnh quân dân y trên toàn quốc đã khám chữa bệnh được hơn 40,6 triệu lượt người, cấp cứu 6,2 triệu lượt người và nhận điều trị 20,5 triệu lượt người.

Y tế các địa phương đã khám bệnh cho 65.220 lượt cán bộ, chiến sỹ quân đội, trong đó: khám sức khỏe định kỳ cho 39.121 lượt người; khám bệnh đột xuất cho 13.894 lượt bộ đội; cấp cứu cho 5.079 trường hợp, nhận điều trị cho 4.017 lượt người và chuyển tuyến an toàn cho 3.109 lượt cán bộ chiến sỹ ở những nơi xa các bệnh viện quân y; trong đó hơn 5.000 lượt  bộ đội biên phòng đã được khám (chủ yếu là khám bệnh định kỳ) và chữa bệnh tại trạm y tế xã và bệnh viện huyện biên giới.

 Hưởng ứng đợt phát động Hành trình “Quân đội chung tay vì sức khỏe cộng đồng” của Bộ Quốc phòng, lực lượng quân dân y đã tổ chức 70 đoàn công tác khám chữa bệnh, tặng quà, tặng nhà tình nghĩa cho các đối tượng chính sách trên địa bàn 63 tỉnh, thành phố trong toàn quốc. Kết quả: đã khám, cấp thuốc miễn phí cho 70.000 người; tặng trang thiết bị y tế cho 100 bệnh xá quân dân y, trạm y tế; tặng quà cho 8.200 đối tượng chính sách, hộ nghèo; xây 06 nhà tình nghĩa; với tổng số tiền là gần 23 tỷ đồng.

Trong 10 năm qua, các cơ sở quân y trên tuyến biển, đảo đã tổ chức cấp cứu 6.641 người, trong đó quân là 1.885, dân là 4.756; khám bệnh cấp thuốc cho 84.072 lượt người, trong đó quân là 21.546, dân là 62.526; thu dung điều trị 16.018 trường hợp, trong đó quân 3.418, dân 12.600; đã phẫu thuật 12.550, trong đó phần lớn là dân. Lực lượng quân y trên tuyến biển, đảo đã tổ chức cấp cứu, vận chuyển kịp thời, an toàn hiệu quả nhiều trường hợp bệnh nhân rất nặng như: đa chấn thương, viêm ruột thừa cấp, viêm tuỵ cấp, xuất huyết tiêu hóa, viêm túi mật cấp, tai biến do lặn sâu, tai biến mạch máu não... Bộ Quốc phòng đã điều động 62 chuyến máy bay trực thăng vận chuyển người bị thương, bị bệnh trên tuyến biển, đảo về đất liền...

Phát huy những kết quả đạt được, giai đoạn (2016 – 2020) và những năm tiếp theo, với mục tiêu: “Giúp người dân sinh sống ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, vùng trọng điểm quốc phòng an ninh được tiếp cận với các dịch vụ y tế có chất lượng ngày càng cao và tăng cường khả năng đáp ứng của ngành y tế trong các tình huống khẩn cấp”, Chương trình KHQDY tiếp tục triển khai nhiều giải pháp nhằm không ngừng phát triển y tế cơ sở phục vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân và bảo đảm y tế cho quốc phòng góp phần xây dựng các tỉnh/thành khu vực phòng thủ vững chắc./.