Cách đây hơn 10 năm, xã Pi Toong, huyện Mường La từng là địa bàn phức tạp về hoạt động khai thác vàng trái phép. Chính quyền địa phương đã quyết liệt vào cuộc, ngăn chặn dứt điểm tình trạng này. Kể từ đó đến nay, địa phương luôn quan tâm, đề cao cảnh giác, kịp thời ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm về tài nguyên đất đai, khoáng sản trên địa bàn, nhất là địa điểm từng có hoạt động khai thác vàng trái phép trước đây.

Công an huyện Mường La và UBND xã Pi Toong vừa phối hợp với các cơ quan chức năng xác minh về trường hợp gia đình ông Vì Văn Cu, bản Cang Phiêng, xã Pi Toong có hành vi “sử dụng đất không đúng mục đích”. UBND xã Pi Toong đã ra quyết định xử phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai đối với ông Vì Văn Cu, bản Cang Phiêng, do đã tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng nhóm đất nông nghiệp trồng cây lâu năm sang đất nuôi trồng thủy sản. Mức xử phạt 5 triệu đồng; buộc khôi phục lại hiện trạng ban đầu đất trước khi vi phạm; yêu cầu ông Vì Văn Cu viết cam kết dừng hoạt động đào ao. UBND xã phân công tổ giám sát thường xuyên theo dõi, nếu cố tình vi phạm sẽ kịp thời có biện pháp xử lý.

Điều đáng quan tâm là khu đất thuộc quyền sử dụng của ông Vì Văn Cu xin đào ao chính là địa điểm trước đây đã diễn ra hoạt động khai thác vàng trái phép. Từ cổng trụ sở xã sang bên kia suối Toong đang cạn trơ đáy vẫn còn nhận thấy rõ những vết tích hoạt động khai thác vàng trái phép cách đây chục năm ở 4 bản: Ten, Cang Phiêng, Lứa, Chà Lào. Theo lời kể của lãnh đạo xã, thời điểm từ năm 2011 đến 2013, sau mỗi mùa mưa, trên địa bàn xã Pi Toong như công trường, trên 30 chiếc máy xúc đua nhau đào bới, đưa máy sàng đãi vàng. Núp dưới danh nghĩa cải tạo ruộng, đắp bờ ao sau mùa mưa lũ, không ít hộ để cho doanh nghiệp, tư nhân đến đào xới, tìm vàng. Một bộ phận nhân dân cũng tay xẻng, tay cuốc, tay sàng, đào đãi vàng với mong muốn đổi đời.

Nhắc lại những hậu quả đau lòng liên quan đến hoạt động khai thác vàng trái phép, ông Lò Văn Phiêu, Chủ tịch UBND xã, thở dài: Trong 2 năm diễn ra hoạt động khai thác vàng ở xã đã có 11 người bỏ mạng vì sập “hàm ếch”, bị ngạt trong hố sâu do chính mình tự đào khoét. Ngay chính ở khu vực gia đình ông Vì Văn Cu vừa tiến hành đào đất, ngày đó cũng có một người mất mạng cùng chiếc máy xúc bị đất lùi lấp.

Một số hộ còn liều vay tiền để mua máy xúc, máy sàng nhưng do thiếu hiểu biết mua máy đã qua sử dụng, chỉ dùng một thời gian đã hư hỏng, vàng cũng chẳng được bao nhiêu, vậy là rơi vào vòng nợ nần chồng chất. Những mảnh ruộng nham nhở, những cái ao cạn khô...

Suốt 10 năm qua, Pi Toong đã yên bình trở lại, là điều kiện thuận lợi để nhân dân phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo. Xã thành lập các tổ tuyên truyền giám sát, quản lý đất đai, khoáng sản trên địa bàn, với thành phần đủ lãnh đạo, cán bộ chính quyền, Mặt trận, đoàn thể xã và bản, góp phần nâng cao nhận thức của nhân dân trong việc chấp hành pháp luật và không tiếp tay cho đối tượng khai thác vàng trái phép.

Ông Lò Văn Phiêu, Chủ tịch UBND xã, chia sẻ thêm: Thời điểm những năm 90, đã có đoàn công tác của Trung ương lên ở tại gia đình tôi, đã đi khảo sát khu vực nghi có vàng trên địa bàn xã. Nhưng tất thẩy đều lắc đầu, bảo vàng trữ lượng rất ít và ở quá sâu, không khả thi để khai thác. Ông Phiêu quả quyết, nếu có vàng mà khai thác được thì nhà nước đã quy hoạch, quản lý và khai thác rồi.

Trung tá Lê Mùi, Trưởng Công an huyện Mường La, thông tin: Với phương châm ngăn chặn từ sớm, từ xa, từ lúc vụ việc mới phát sinh, Công an huyện tăng cường lực lượng kiểm tra, bám nắm tình hình địa bàn, kịp thời phát hiện các vụ việc, tham mưu lãnh đạo huyện chỉ đạo giải quyết. Nếu các đối tượng đưa máy sàng, dụng cụ chuyên dùng đãi vàng vào, chúng tôi sẽ xử lý nghiêm, đảm bảo an ninh trật tự địa bàn.

Sự vào cuộc quyết liệt ngay từ khi sự việc phát sinh của chính quyền địa phương và Công an huyện là điều rất cần thiết. Bên cạnh đó, bà con nhân dân cần nhận thức đúng, không nghe tin đồn đoán, không tái phát nạn khai thác vàng trái phép ở Pi Toong, để không xảy ra những hậu quả đau lòng như quá khứ trước đây.