Về thôn 3, xã Thuận Châu, đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu về văn hóa cuối năm 2024, ấn tượng với tuyến đường về bản, ngõ xóm được đổ bê tông kiên cố, sạch sẽ; nhà cửa của nhân dân được xây dựng khang trang, khuôn viên gọn gàng. Chia sẻ về hành trình thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, bà Phạm Thu Huyền, Bí thư Chi bộ, Tổ trưởng, cho biết: Chi bộ thôn đã ban hành nghị quyết, phân công nhiệm vụ cụ thể, phát động phong trào thi đua, với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân hưởng thụ”. Giai đoạn 2022-2024, nhân dân đóng góp gần 200 triệu đồng lắp 16 cột đèn chiếu sáng dọc các tuyến đường; cùng với hỗ trợ của Nhà nước, xây mới nhà văn hóa 270 m² và bổ sung đầy đủ thiết chế văn hóa đạt chuẩn.

Anh Đặng Văn Minh, thôn 3, xã Thuận Châu, chia sẻ: Qua tuyên truyền, chúng tôi đều nhận thức rõ xây dựng bản NTM giúp nâng cao chất lượng sống cho chính mình. Gia đình tôi đã đóng góp 3 triệu đồng xây nhà văn hóa, tích cực phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, góp phần hoàn thiện các tiêu chí. Tháng 11/2024, khi thôn được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu về văn hóa, ai cũng phấn khởi.

Bản Văn Minh, xã Mường Bú, xây dựng bản NTM kiểu mẫu về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, Chi bộ phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của đảng viên, trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nâng cao thu nhập. Ông Đặng Văn Lâm, Bí thư chi bộ, Trưởng bản, cho biết: Bản có 140 hộ chăm sóc gần 30 ha cây ăn quả như nhãn, táo, vải, xoài; nuôi 1.000 đàn ong, 1.000 con gia súc, 2.000 gia cầm; 70 hộ kinh doanh hàng tạp hóa, điện tử, điện lạnh... Thu nhập bình quân đạt 62 triệu đồng/người/năm; bản không còn hộ nghèo, nhà tạm, dột nát. Bản được công nhận đạt NTM kiểu mẫu về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn tháng 5/2023.

Xã Quỳnh Nhai được thành lập sau khi sáp nhập của thị trấn Quỳnh Nhai và các xã Chiềng Khoang, Chiềng Bằng, Chiềng Ơn, là các xã đều đã đạt chuẩn NTM. Ông Nguyễn Ngọc Tú, Chủ tịch UBND xã, cho biết: Với phương châm xây dựng NTM chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ xã lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đề ra mục tiêu năm 2030 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; có 21 bản, tiểu khu đạt chuẩn bản NTM kiểu mẫu. Hiện thực hóa mục tiêu, hiện nay, xã đang tập trung rà soát, đánh giá các tiêu chí. Trên cơ sở rà soát đánh giá, xã giao các phòng chuyên môn tham mưu xây dựng lộ trình thực hiện các tiêu chí xã NTM nâng cao và bản NTM kiểu mẫu. Đồng thời, huy động các nguồn lực trong nhân dân kết hợp Nhà nước hỗ trợ để cải tạo hạ tầng cơ sở: giao thông, điện, thủy lợi, nhà văn hóa... Tăng cường công tác thu gom, phân loại rác thải tại nguồn đạt 90%; thường xuyên tổ chức các chiến dịch tổng vệ sinh, xây dựng các mô hình “bản xanh, sạch, đẹp”.

Theo bộ tiêu chí về bản, tiểu khu NTM, NTM kiểu mẫu thì bản NTM phải đáp ứng các tiêu chí như: Thu nhập bình quân đầu người bằng hoặc cao hơn mức bình quân của xã NTM tại thời điểm xét; trên 80% đường giao thông được bê tông hóa; 100% đường có rãnh thoát nước và có hệ thống chiếu sáng ban đêm; 100% hộ có nhà tắm, nhà tiêu hợp vệ sinh. Bản NTM kiểu mẫu được xét công nhận sau khi đạt chuẩn NTM và hoàn thành thêm các tiêu chí về tổ chức sản xuất, phát triển kinh tế, du lịch, văn hóa, cảnh quan, môi trường và chuyển đổi số nông thôn.

Xây dựng bản NTM, NTM kiểu mẫu, các địa phương đã tích cực lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình, dự án và triển khai nhiều giải pháp tuyên truyền, huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới. Giai đoạn 2021-2025, nhân dân đã đóng góp 165.665 ngày công; hiến 1.848.454 m² đất và tài sản, với tổng giá trị trên 293 tỷ đồng để xây dựng nhà văn hóa, đường giao thông, thủy lợi, trường học... Đến nay, toàn tỉnh có 82 bản đạt chuẩn NTM, trong đó 28 bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Đảm bảo việc triển khai chương trình mục tiêu quốc gia về NTM thông suốt khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, bà Đặng Thị Huyền, Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, cho biết: Trước đây, việc tổ chức đánh giá, công nhận bản NTM, NTM kiểu mẫu sẽ do cấp huyện công nhận. Khi thực hiện chính quyền 2 cấp, việc tổ chức, đánh giá và rà soát sẽ do chính quyền cấp xã. Điều này thuận lợi cho địa phương trong việc đánh giá các lợi thế để lựa chọn, đăng ký xây dựng bản NTM, NTM kiểu mẫu. Trên cơ sở đó, xã sẽ tập trung định hướng, hỗ trợ bản hoàn thiện các tiêu chí theo quy định để được công nhận bản NTM, NTM kiểu mẫu.

Thực tiễn, việc xây dựng bản NTM, NTM kiểu mẫu không chỉ là mục tiêu, mà còn là quá trình thường xuyên, liên tục. Tin rằng, với quyết tâm chính trị cao, cách làm sáng tạo, phù hợp ở địa phương, các bản làng sẽ ngày càng khang trang, đời sống người dân nâng cao. Đây chính là nền tảng vững chắc để hướng tới xây dựng NTM bền vững.