“Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” là một cuộc vận động mới của Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam. Để cuộc vận động mới này thực sự đi vào đời sống, rất nhiều thách thức đang đặt ra đòi hỏi những người làm công tác Mặt trận cần những cách nghĩ mới, cách làm mới.

Để triển khai cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, 
lãnh đạo MTTQ Việt Nam đã đi kiểm tra, thực tế rất nhiều nơi trên cả nước. 

Những thách thức mới

Việc Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam phát động cuộc vận động mới “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” gắn với giảm nghèo bền vững trong thời điểm này có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần thực hiện mục tiêu của Đảng, nhà nước về giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Cuộc vận động cũng sẽ nhằm đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới; vận động nhân dân triển khai thực hiện các nội dung, tiêu chí về xây dựng đô thị văn minh. Qua đó góp phần tích cực nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam với các bộ, ban, ngành liên quan và các tổ chức thành viên, đổi mới nội dung phương thức hoạt động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên.

Cuộc vận động đặt ra yêu cầu, đảm bảo hiệu quả hơn trong công tác phối hợp giữa Mặt trận và các các tổ chức thành viên với chính quyền; nâng cao trách nhiệm của MTTQ các cấp trong công tác hướng dẫn, phối hợp, đảm bảo cơ chế thực hiện cuộc vận động. Đồng thời việc đánh giá kết quả cuộc vận động phải đảm bảo thực chất, khách quan, tạo động lực thúc đẩy các phong trào thi đua… Với 5 nội dung cơ bản, cuộc vận động này đang đặt ra những thách thức mới trong công tác vận động của chính những người làm công tác Mặt trận. 

Đáng chú ý, đó là việc bổ sung nội dung, tiêu chí thực hiện. Cụ thể, những vấn đề xã hội, nhân dân đang quan tâm, Chính phủ, các bộ, ngành liên quan đang quyết liệt, tập trung giải quyết như: vấn đề bảo đảm an toàn thực phẩm, bảo đảm trật tự trị an; liên kết phát triển sản xuất, nâng cao năng suất hiệu quả, giảm nghèo bền vững; bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu... Trong đó có việc lắng nghe ý kiến nhân dân để cùng Đảng, Nhà nước chăm lo tốt hơn đời sống nhân dân, không ngừng củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc… được nhân dân rất hoan nghênh.

Nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Hà Thị Liên được nhiều người biết đến khi bà gắn bó và có nhiều đóng góp quan trọng trong 2 cuộc vận động lớn do Mặt trận chủ trì. Đó là hai cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và “Ngày vì người nghèo”. Theo bà Liên, hai cuộc vận động này được xem là “thương hiệu” của Mặt trận và luôn hợp với ý Đảng, lòng dân. Do đó, những kinh nghiệm quý của hai cuộc vận động này chính là tiền đề để Ban Thường trực Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam phát động cuộc vận động mới.

Điều khiến bà Hà Thị Liên trăn trở lúc này là những hạn chế từ 2 cuộc vận động cũ cần được rút kinh nghiệm sâu sắc trong cuộc vận động mới để đem lại những kết quả tốt hơn. Đó chính là tình trạng một số địa phương chưa gắn kết với thực hiện nhiệm vụ chính trị của mình dẫn đến thiếu sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, làm cho cuộc vận động thiếu liên tục và toàn diện. Điều này dẫn đến việc thực hiện còn chung chung, dàn trải, thiếu sáng tạo, thiếu trọng tâm, trọng điểm. Một số nơi việc bình bầu các danh hiệu thi đua còn hình thức, theo luân phiên. Đó còn là sự thiếu phối hợp trong khâu tổ chức thực hiện…

Phát huy được quyền làm chủ của Nhân dân

Theo nhiều cán bộ có kinh nghiệm từ hai cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và “Ngày vì người nghèo”, để làm mới một cuộc vận động, chính bản thân Mặt trận phải cần những con người mới - những con người dám thay đổi lối sống khép kín, bó mình, bảo thủ, trì trệ, ngại va chạm, sợ đổi mới. 

Tại Hội nghị Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam các tỉnh, thành phố năm 2016 diễn ra vừa qua, Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã giới thiệu Dự thảo Thông tư hướng dẫn triển khai cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” nhằm hướng dẫn các địa phương tổ chức thực hiện thống nhất, hiệu quả cuộc vận động này. Phó Chủ tịch Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh cho rằng, cần tiếp tục lấy khu dân cư làm địa bàn trọng yếu để phối hợp các ngành, đoàn thể tạo sự lan tỏa trong triển khai huy động sức dân đóng góp thực hiện các mục tiêu của cuộc vận động.

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Thành phố Hà Nội Lê Thị Kim Oanh, để cuộc vận động nhanh chóng đi vào cuộc sống, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tham mưu cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành chỉ thị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cuộc vận động. Đồng thời sớm ban hành hướng dẫn triển khai các nội dung, tiêu chí cuộc vận động; cần có phối hợp giữa Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Chính phủ, các bộ, ban, ngành liên quan trong việc tổ chức thực hiện cuộc vận động ở địa phương và cơ sở.

Cùng quan điểm với Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Thành phố Hà Nội, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Đồng Tháp Đoàn Thị Nghiệp nhấn mạnh, để cuộc vận động sớm đi vào cuộc sống, Trung ương cần sớm ban hành chỉ thị, nghị quyết, thông tư liên tịch để giúp MTTQ các cấp trong tổ chức triển khai. Bên cạnh đó, các bộ ngành cần có hướng dẫn cụ thể, giúp Mặt trận các tỉnh, thành phố trong việc phối hợp triển khai cuộc vận động trong thời gian tới.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam, để cuộc vận động này thành công, vai trò của Mặt trận và các đoàn thể là rất quan trọng. Ví dụ như trong xây dựng nông thôn mới là nhằm để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, cả về vật chất và tinh thần. Nhưng để hiệu quả thì trên từng tiêu chí quốc gia cụ thể, Mặt trận triển khai phù hợp với vai trò vận động của mình. Theo ông Nam, chương trình xây dựng nông thôn mới chủ yếu huy động sức dân, nhà nước hỗ trợ. Nhưng vừa qua nổi lên vấn đề huy động quá sức dân, khiến dân bức xúc. Đây là vấn đề mà Ban chỉ đạo quốc gia về xây dựng nông thôn mới đang tập trung chỉ đạo (hiện nay nợ 16.000 tỷ đồng xây dựng cơ bản trong chương trình xây dựng nông thôn mới). Vì vậy, ông Nam mong Mặt trận giám sát quyết liệt việc huy động người dân cũng như thực hiện chính sách xây dựng nông thôn mới.

Theo kinh nghiệm của nhiều cán bộ làm công tác Mặt trận lâu năm, để cuộc vận động thành công, cần bảo đảm công khai minh bạch khi thực hiện các dự án, công trình. Đáng chú ý phải thực sự phát huy quyền làm chủ của người dân, giúp người dân hiểu xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh là vì lợi ích của chính mình, từ đó chủ động tham gia, không trông chờ nhà nước. Muốn làm được điều đó, bản thân chính quyền các cấp cần chỉ đạo sát sao, có trách nhiệm; bản thân cán bộ mặt trận đi tuyên truyền, vận động phải là những người gương mẫu, có uy tín, có trách nhiệm với dân thì dân mới tin tưởng làm theo.

Muốn cuộc vận động hiệu quả, thành công, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho rằng, Mặt trận cần phối hợp với chính quyền địa phương trong công nhận gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa, trong vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam, vận động nhân dân tham gia bảo hiểm y tế, đánh giá sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp với sự phục vụ của chính quyền địa phương… theo cơ chế Nhà nước quản lý, Mặt trận giám sát - phản biện, nhân dân làm chủ.

Được biết, trong tháng 8/2016, Mặt trận sẽ trình Ban Bí thư ban hành Chỉ thị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cuộc vận động. Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ có Nghị quyết Liên tịch về giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới. Theo Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, đây sẽ là điểm mới hết sức quan trọng mà các cuộc vận động trước đây chưa có được. Qua đó, thể hiện quyết tâm chính trị, trách nhiệm của cấp uỷ, chính quyền các cấp, các ngành thống nhất triển khai thực hiện, để cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” triển khai mạnh mẽ, đi vào cuộc sống, phục vụ người dân với tinh thần thực chất hơn, trách nhiệm hơn, chất lượng cuộc sống người dân ngày một cao hơn./.