Cây mận hậu được đưa vào trồng ở các bản: Hang Mon, Kim Chung và Cồn Huốt của xã Phiêng Khoài từ năm 1990. Nhờ khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp, cùng với việc người dân áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong chiết, ghép, nên cây mận ra nhiều đợt hoa, cho năng suất và chất lượng quả cao.

Từ vài chục ha ban đầu, đến nay, Phiêng Khoài có trên 2.000 ha. Đầu năm 2025, người dân trồng mận nơi đây đón nhận tin vui khi được cơ quan chức năng công nhận là vùng mận hậu ứng dụng công nghệ cao đầu tiên của tỉnh.

Trước đây, cây mận ở Phiêng Khoài chủ yếu được thu hoạch trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 7. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, nhờ áp dụng kỹ thuật canh tác xử lý ra hoa sớm bằng phương pháp cắt tỉa cành, bón phân hợp lý và điều tiết nước tưới, nhiều hộ trồng mận ở đây đã thành công trong việc kéo dài mùa vụ, bắt đầu thu hoạch từ tháng 11 đến khi vào vụ chính.

Đến thăm vườn mận trái vụ của gia đình anh Nguyễn Văn Năm, bản Đan Đón, đúng lúc thương lái đến thu mua, những quả mận chín đỏ được thu hái, đóng thùng cẩn thận. Hơn 5 năm làm mận trái vụ, hiện gia đình anh Năm có hơn 600 gốc đang cho thu hoạch sớm, giá bán cao gấp 2-3 lần so với chính vụ, giá bán giao động từ 50.000-150.000 đồng/kg. Dự kiến năm nay, gia đình anh Năm thu được khoảng 7 tấn quả mận trái vụ, nếu giá bán ổn định như hiện tại thì sẽ thu về hơn 500 triệu đồng.   

Chia sẻ về kĩ thuật chăm sóc mận trái vụ, anh Năm cho biết: Ngay sau khi thu hoạch mận chính vụ, gia đình tiến hành chọn những cây khỏe, có tuổi thọ trên 10 năm. Sau đó, xới khoanh gốc, bón phân cho cây nhanh phục hồi, ủ mầm, kích cho hoa mận nở sớm. Đến tháng 10, hoa mận đã bắt đầu nở; thời điểm này ít mưa, nên tỷ lệ đậu quả cao.

Kỹ thuật sản xuất mận trái vụ được nhiều hộ dân ở Phiêng Khoài áp dụng thành công, chị Nguyễn Thị Mai, bản Kim Chung 1, nói: Không giống như mận chính vụ, mận trái vụ luôn cần được chăm sóc tỉ mỉ, cẩn thận. Vì thế, gia đình đã sử dụng hệ thống tưới tự động, nhỏ giọt, dùng lưới che để tránh mưa đá. Nhờ làm chủ kỹ thuật, quả mận trái vụ mẫu mã đẹp, giòn và mọng nước hơn. Nhờ vậy, vườn nhà tôi luôn có thương lái đến hỏi mua tại vườn. Trung bình cứ 3 ngày tôi đi hái 1 lần, mỗi lần hái hơn 150 kg mận.

Sản phẩm mận trái vụ có sản lượng không nhiều như chính vụ, nhưng luôn được các thương lái “săn đón” ngay tại vườn với mức giá cao. Chị Nguyễn Thị Thuỷ, thương lái thu mua mận tại Phiêng Khoài, chia sẻ: Với chất lượng và mẫu mã đẹp, mận trái vụ Phiêng Khoài được nhiều người biết đến và thị trường đón nhận. Mỗi tuần, tôi thu mua 6-7 tấn mận đưa đi tiêu thụ tại chợ đầu mối các tỉnh.

Ông Nguyễn Văn Toàn, Chủ tịch UBND xã Phiêng Khoài, cho biết: Việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật đã kéo dài thời gian thu hoạch giúp nâng cao giá trị sản phẩm mận hậu của xã, không chỉ giúp người dân tăng thu nhập mà còn góp phần giảm áp lực tiêu thụ vào chính vụ, tránh tình trạng “được mùa, mất giá”.

Dự kiến năm nay, sản lượng mận trái vụ của xã đạt 4.000 tấn. Xã tiếp tục phối hợp với các cơ quan chuyên môn của huyện hỗ trợ bà con về kỹ thuật canh tác, mở rộng vùng trồng mận trái vụ theo hướng hữu cơ, đảm bảo chất lượng sản phẩm; lựa chọn các vùng diện tích đủ điều kiện áp dụng phương pháp rải vụ để không làm ảnh hưởng tới cây.

Áp dụng biện pháp kỹ thuật trong rải vụ, cùng với nguồn thu từ mận hậu chính vụ, mận trái vụ đã và đang giúp nhiều hộ nông dân nâng cao thu nhập, góp phần xây dựng thương hiệu mận hậu Phiêng Khoài ngày càng phát triển bền vững.