Bắc Yên có gần 50.000 ha rừng, trong đó gần 44.300 ha là rừng tự nhiên, trên 5.700 ha rừng trồng. Xác định tầm quan trọng của việc bảo vệ rừng, huyện luôn siết chặt công tác quản lý đất lâm nghiệp, đặc biệt với các khu rừng tự nhiên, rừng phòng hộ và rừng đặc dụng, nhằm ngăn chặn tình trạng phá rừng và lấn chiếm đất trái phép.

Các cơ quan chức năng rà soát, đánh giá, kiểm soát chặt chẽ các quy hoạch, dự án phát triển kinh tế, xã hội có tác động đến diện tích, chất lượng rừng, đặc biệt là đối với rừng tự nhiên, rừng phòng hộ, rừng đặc dụng. Kiên quyết đình chỉ, thu hồi đối với dự án chuyển đổi mục đích sử dụng rừng có sai phạm hoặc có nguy cơ gây thiệt hại lớn về rừng, môi trường sinh thái, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất và đời sống người dân vùng dự án.

Nâng cao nhận thức của cộng đồng, công tác tuyên truyền được thực hiện rộng khắp, từ cấp xã, bản đến từng hộ gia đình sống gần rừng, với nhiều hình thức. Tổ chức các buổi họp dân để phổ biến pháp luật và kêu gọi mọi người tham gia bảo vệ rừng; phát tờ rơi, áp phích, xây dựng quy ước bảo vệ rừng, và tổ chức ký cam kết giữa chính quyền với người dân. Bên cạnh đó, các hộ gia đình sống gần rừng được khuyến khích báo cáo kịp thời các hành vi phá rừng qua đường dây nóng và mạng xã hội để lực lượng chức năng kịp thời ngăn chặn, xử lý.

Ông Hoàng Trọng Lưu, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Bắc Yên, thông tin: Năm 2024, đơn vị đã tuyên truyền 63 cuộc họp cấp bản cho 5.156 lượt người tham gia. Ngoài ra, đơn vị đã phối hợp với Trung tâm Truyền thông Văn hóa huyện tổ chức tuyên truyền trong cộng đồng dân cư sống ven rừng bằng loa phát thanh của cộng đồng bản lồng ghép các buổi tiếp sóng của huyện về tầm quan trọng của rừng và tác hại của cháy rừng; từ đó nâng cao nhận thức của cộng đồng dân cư sống ven rừng tích cực tham gia bảo vệ rừng và PCCCR. Cấp phát cho 16 xã, thị trấn 16 loa cầm tay, 80 đèn pin đội đầu, 80 dao quắm, 8 máy GPS, 1 máy chiếu, 200 biển tuyên truyền cỡ nhỏ phục vụ công tác phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR), ngoài ra đơn vị đã xây dựng 3 biển tuyên truyền cỡ lớn được lắp đặt tại 3 xã giáp ranh với huyện bạn.

Trong mùa khô, huyện Bắc Yên đã thiết lập bản đồ phân vùng trọng điểm cháy rừng và xây dựng các công trình phòng cháy, như biển cảnh báo cháy, biển cấm lửa. Hạt Kiểm lâm huyện chủ động kiểm tra và hướng dẫn người dân thực hiện các biện pháp giảm vật liệu dễ cháy trong rừng, đồng thời kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng lửa trong sản xuất và đốt xử lý thực bì. Công tác tập huấn và diễn tập chữa cháy được tổ chức thường xuyên, giúp các lực lượng tham gia nâng cao kỹ năng, sẵn sàng ứng phó trong mọi tình huống. Huyện đầu tư mua sắm thêm nhiều thiết bị chữa cháy hiện đại như bình phun nước, loa cầm tay, đèn pin, đảm bảo đủ phương tiện cho các đội chữa cháy ở cơ sở.

Sự phối hợp giữa Hạt Kiểm lâm, Công an, Quân đội và lực lượng dân quân tự vệ trong tuần tra, kiểm soát rừng đảm bảo mọi trường hợp vi phạm hoặc cháy rừng đều được xử lý nhanh chóng và hiệu quả. Người đứng đầu các đơn vị, địa phương chịu trách nhiệm nếu để xảy ra tình trạng cháy rừng, phá rừng trên địa bàn quản lý. Nhờ đó, số vụ cháy trong năm 2024 trên địa bàn giảm còn 7 vụ cháy rừng tại các xã, Song Pe, Phiêng Ban, Làng Chếu, thiệt hại trên 10 ha rừng; phát hiện, xử lý 12 vụ vi phạm Luật Lâm nghiệp, xử phạt hành chính trên 162 triệu đồng. Cùng với đó, huyện tổ chức diễn tập ứng phó cháy rừng và tìm kiếm cứu nạn năm 2024 tại thị trấn Bắc Yên đạt loại xuất sắc. 

Anh Mùa A Pềnh, Bí thư chi bộ, Trưởng bản Háng Đồng, xã Háng Đồng, Bắc Yên, cho biết: Bản có trên 864 ha rừng đặc dụng, Tổ bảo vệ rừng của bản có 25 người luôn phối hợp chặt chẽ với lực lượng kiểm lâm tuần tra, bảo vệ rừng, nhất là vào mùa hanh khô, kết hợp công tác tuyên truyền nhân dân trong bản không đốt rừng, phá rừng làm nương. Từ đó, nhân dân trong bản đã hiểu rõ lợi ích của rừng và quan tâm bảo vệ rừng tốt hơn, rừng của bản không xảy ra vụ cháy nào. 

Với phương châm “Phòng là chính, chữa cháy kịp thời”, ông Hoàng Trọng Lưu cho biết: Điểm nổi bật là đơn vị việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý rừng và PCCCR. Chính quyền các cấp, các lực lượng, chủ rừng đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, bảo vệ rừng, PCCCR; cơ quan thường trực PCCCR ứng dụng Hệ thống cảnh báo sớm cháy rừng, phát hiện điểm cháy tại website kiemlam.org.vn; kết hợp phát hiện cháy sớm tại các chốt gác để phát hiện sớm các điểm cháy rừng và chỉ đạo Hạt Kiểm lâm, các chủ rừng kiểm tra, xác minh và tổ chức chữa cháy kịp thời. Ngoài ra, việc cập nhật thường xuyên bản đồ rừng và báo cáo số liệu cháy rừng được thực hiện thông qua phần mềm hiện đại.

Huyện Bắc Yên đang từng bước xây dựng một mô hình phát triển bền vững, vừa đảm bảo an ninh môi trường, vừa phát triển kinh tế - xã hội, khẳng định vai trò tiên phong trong công tác bảo vệ và phát triển rừng ở khu vực Tây Bắc.