Liên minh HTX tỉnh Sơn La được thành lập tại Quyết định số 620/QĐ-UB ngày 19/10/1993 của UBND tỉnh Sơn La về việc công nhận việc thành lập Hội đồng lâm thời các HTX tỉnh Sơn La. Trải qua 30 năm xây dựng, phát triển và 6 kỳ đại hội, Liên minh HTX tỉnh Sơn La đã không ngừng trưởng thành, làm tốt chức năng đại diện, bảo vệ quyền lợi chính đáng của các thành viên; tuyên truyền vận động, tư vấn thành lập và đồng hành hỗ trợ HTX khai thác tiềm năng, thế mạnh của địa phương phát triển sản xuất, kinh doanh, khẳng định vai trò, vị thế của thành phần kinh tế tập thể, hợp tác xã trong phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh.

Những năm qua, Liên minh Hợp tác xã tỉnh đã tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành các chủ trương, cơ chế, chính sách và giải pháp để phát triển kinh tế tập thể, HTX. Thực hiện Luật HTX năm 2012, Liên minh đã vận động, hướng dẫn việc thành lập mới HTX hoặc chuyển đổi hoạt động theo mô hình HTX kiểu mới. Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 953 HTX, 6 liên hiệp HTX, hoạt động trên các lĩnh vực nông nghiệp, du lịch, vận tải, thương mại, xây dựng, kinh doanh tiền tệ… Doanh thu bình quân hằng năm đạt 2 tỷ đồng/HTX, lợi nhuận đạt 200 triệu đồng, giải quyết việc làm cho khoảng 10 nghìn lao động tại các địa phương, góp phần giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo, nhất là vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Liên minh HTX tỉnh chú trọng tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao trình độ năng lực, chuyên môn cho đội ngũ cán bộ quản lý, thành viên các hợp tác xã, đáp ứng yêu cầu hoạt động sản xuất, kinh doanh của các HTX. Từ năm 2020 đến nay, đã tổ chức 24 lớp tập huấn, bồi dưỡng cho trên 1.000 giám đốc, phó giám đốc, hội đồng quản trị, kiểm soát, kế toán, thành viên HTX. Hiện nay, thành viên ban giám đốc các HTX có trình độ chuyên môn từ cao đẳng trở lên chiếm 26%; trên 50% kế toán, thành viên, người lao động làm việc tại các HTX được đào tạo, tập huấn.

Trong hoạt động, Liên minh HTX tỉnh đã ký kết chương trình phối hợp với Liên minh HTX thành phố Đà Nẵng, Ban Dân tộc tỉnh, về tiếp tục đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, HTX và về phát triển kinh tế tập thể vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025.

Trong năm 2022, Liên minh phối hợp với Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Sơn La, đồng chủ trì tổ chức cuộc hội thảo “Những vấn đề đặt ra trong quá trình phát triển HTX kiểu mới về lĩnh vực nông nghiệp tỉnh Sơn La”. Đồng thời, phối hợp với các ngành xây dựng, phát triển mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, nhân rộng các mô hình cây ăn quả chất lượng cao, rau sạch, dịch vụ du lịch cộng đồng và tín dụng.

Kết nối tiêu thụ sản phẩm nông sản cho các HTX, Liên minh HTX tỉnh đã tổ chức 40 đoàn công tác tham gia trưng bày, giới thiệu sản phẩm của HTX, liên hiệp HTX của tỉnh tại các tỉnh Quảng Ninh, thành phố Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh, thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Đà Lạt. Qua đó, giúp các HTX quảng bá sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản.

Các HTX đã khai thác tiềm năng, thế mạnh của địa phương phát triển sản xuất kinh doanh theo hướng liên kết vùng, sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị. Một số HTX phát triển sản xuất theo hướng bảo đảm an toàn, nông sản sạch, sản xuất hướng hữu cơ, quy trình VietGAP, GlobalGap... Bên cạnh đó, các HTX còn đi đầu trong việc xây dựng thương hiệu cho nông sản, tham gia xuất khẩu, quảng bá hình ảnh nông sản của tỉnh đến người tiêu dùng trong nước và bạn bè quốc tế. Nhiều sản phẩm của HTX được đánh giá là sản phẩm nông nghiệp nông thôn tiêu biểu, đạt chứng nhận OCOP từ 3 sao trở lên. Đồng thời, góp phần tích cực cùng tỉnh xây dựng và duy trì 245 chuỗi, trong đó, 32 chuỗi rau, 160 chuỗi quả, 11 chuỗi chè, cà phê, 17 chuỗi thủy sản... có 145 cơ sở áp dụng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt VietGAP, GlobalGAP còn hiệu lực; cấp 281 mã số vùng trồng, với tổng diện tích hơn 4.600 ha cây trồng phục vụ xuất khẩu qua thị trường Úc, Anh, Mỹ, Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc...

Triển khai các hoạt động tham gia dự án theo chương trình mục tiêu quốc gia vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Liên minh HTX đang hỗ trợ 4 chuỗi sản xuất gắn với HTX tại địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi quy mô liên huyện. Trong đó, phát triển sản xuất sản phẩm quả chanh leo liên kết theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm quy mô liên huyện Mai Sơn, Thuận Châu. Hỗ trợ phát triển mở rộng sản xuất sản phẩm quả mít liên kết theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm quy mô liên huyện Yên Châu, Thuận Châu. Hỗ trợ phát triển sản xuất sản phẩm quả cam liên kết theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm quy mô liên huyện Sông Mã, Sốp Cộp. Hỗ trợ phát triển sản xuất sản phẩm cà phê đạt tiêu chuẩn xuất khẩu liên kết theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm quy mô liên huyện Mai Sơn, Sốp Cộp.

Các HTX, liên hiệp HTX đã phát huy tốt vai trò trợ giúp kinh tế hộ phát triển; đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Nhiều HTX trợ giúp nông dân hợp tác, liên kết sản xuất kinh doanh, mở mang các loại ngành, nghề, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho thành viên và người lao động, góp phần tăng trưởng hiệu quả sản xuất của kinh tế hộ gia đình.

Trong quá trình hoạt động, Liên minh HTX tỉnh luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Liên minh HTX Việt Nam; sự phối hợp giúp đỡ của các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố trong thực hiện công tác tuyên truyền, lồng ghép các chương trình nhằm mục đích đẩy mạnh phát triển KTTT, HTX. Phát huy những kết quả đã đạt được, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục phối hợp với các sở, ngành tham mưu, đề xuất với tỉnh hoàn thiện cơ chế chính sách phát triển HTX đồng bộ để phát huy tiềm năng đất đai, cung ứng tiêu thụ sản phẩm; khuyến khích các HTX áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất... Tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho các HTX, liên hiệp HTX.

Đồng thời, tiếp tục nhân rộng các mô hình HTX kiểu mới gắn với phát triển chuỗi sản phẩm chủ lực bền vững, tạo điều kiện liên doanh, liên kết, phát triển HTX trong thời kỳ hội nhập. Tạo thuận lợi cho các HTX tham gia thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế, xã hội ở địa phương, các chương trình mục tiêu quốc gia về lao động, việc làm, xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới...