Ngày 14/2/2024, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La và thành phố Hồ Chí Minh của Việt Nam được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hiệp quốc (UNESCO) ghi danh vào mạng lưới các “Thành phố học tập toàn cầu”. Đây là thành tựu giáo dục ý nghĩa, là niềm vinh dự, tự hào và niềm vui chung của Thành phố và tỉnh Sơn La.

Thành phố học tập toàn cầu

Ra mắt lần đầu tiên vào năm 2013, tại Hội nghị quốc tế lần thứ nhất về thành phố học tập tổ chức tại thành phố Bắc Kinh (Trung Quốc) theo đề xuất của Viện Học tập suốt đời UNESCO, Mạng lưới thành phố học tập toàn cầu của UNESCO là nơi tập hợp những điểm sáng trong hợp tác quốc tế, đoàn kết các thành phố ủng hộ các sáng kiến học tập suốt đời. Cho tới nay, mạng lưới trở thành động lực thúc đẩy bền vững trên khắp thế giới, thông qua học tập suốt đời ở cấp địa phương.

Năm 2024, cùng với 62 thành phố khác thuộc 34 quốc gia, thành phố Sơn La và thành phố Hồ Chí Minh vinh dự được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của UNESCO ghi danh vào mạng lưới các “Thành phố học tập toàn cầu”, nâng mạng lưới thành phố học tập toàn cầu lên 356 thành phố tại 79 quốc gia, với hơn 390 triệu người dân được hưởng lợi cơ hội học tập suốt đời. 

Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Nguyễn Huy Hoàng, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sơn La, thông tin: Danh hiệu “Thành phố học tập toàn cầu” do UNESCO công nhận là sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với nỗ lực xây dựng xã hội học tập của thành phố Sơn La. Đồng thời, thể hiện sự đánh giá cao của thế giới đối với các chính sách, cam kết, nỗ lực của Việt Nam, tỉnh Sơn La và thành phố Sơn La trong việc đảm bảo nền giáo dục có chất lượng, công bằng, toàn diện, thúc đẩy cơ hội học tập suốt đời cho tất cả mọi người, góp phần nâng cao vị thế giáo dục của Việt Nam trên trường quốc tế.

Quá trình xét duyệt hồ sơ được UNESCO tiến hành hết sức chặt chẽ, do các chuyên gia độc lập hàng đầu về giáo dục xét duyệt căn cứ trên 42 tiêu chí và các nội dung trong đơn ứng cử liên quan đến việc xây dựng thành phố học tập suốt đời. Để được công nhận là thành viên mạng lưới thành phố học tập toàn cầu, các thành phố phải cam kết tạo điều kiện cho việc học tập suốt đời của mọi người dân.

Đầu tư cho giáo dục, đào tạo là quốc sách hàng đầu

Để được vinh danh là “Thành phố học tập toàn cầu”, những năm qua, thành phố Sơn La đặc biệt quan tâm đầu tư cho giáo dục và đào tạo. Từ năm 2020 đến nay, Thành phố đầu tư 1.440 tỷ đồng, chiếm 33,7% tổng chi ngân sách toàn Thành phố, cho lĩnh vực giáo dục. Cơ sở vật chất, mạng lưới trường lớp, trang thiết bị dạy học, hệ thống nhà văn hóa cộng đồng, các trung tâm học tập cộng đồng tại các phường, xã, tổ, bản luôn được đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp.

Cùng với đó, trên địa bàn Thành phố có các trường đại học, cao đẳng được kiện toàn lại; hình thành một số cơ sở giáo dục đặc biệt, như: Trung tâm hỗ trợ giáo dục hòa nhập tỉnh, Trung tâm kiểm định của Hội đồng Anh (British Council Vietnam English) và nhiều Trung tâm ngoại ngữ, tin học… cơ bản đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của nhân dân.

Phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ và cộng đồng được các ngành, đơn vị, địa phương quan tâm, phát triển. Các cơ quan, đơn vị, trường học tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích cán bộ, công chức, người lao động, học sinh, sinh viên phát huy tinh thần tự học sáng tạo bằng nhiều hình thức linh hoạt, phù hợp.

Bà Lò Thị Liên, Phó Chủ tịch Hội Khuyến học Thành phố, thông tin: Hiện nay, Thành phố có 23.546/24.581 hộ đạt danh hiệu “gia đình học tập”, chiếm 95,8%; 13/13 "dòng họ học tập”; 12/12 xã, phường đạt danh hiệu "cộng đồng học tập”; 139/139 tổ, bản đạt danh hiệu “cộng đồng học tập”; 29/29 cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt danh hiệu "đơn vị học tập"; 51/51 đơn vị trường học đạt danh hiệu học tập; 26.154/35.756 công dân đạt danh hiệu công dân học tập.

Để không ai bị bỏ lại phía sau trong hành trình tiếp thu tri thức, hằng năm, Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập ngoài công lập tiếp nhận 120 lượt trẻ em đến học tập. Từ năm 2020 đến nay, Thành phố huy động cán bộ, đảng viên tự nguyện đóng góp xã hội hóa gần 1 tỷ đồng, hỗ trợ 111 học sinh có hoàn cảnh khó khăn, trẻ khuyết tật trong 3 năm, mức hỗ trợ 18 triệu đồng/học sinh.

Em Hoàng Bảo Ngọc, học sinh lớp 10, Trường THPT Tô Hiệu, Thành phố, chia sẻ: Bố mất sớm, mẹ đang trong thời gian chịu án phạt tù, em sống cùng cô và ông, bà ngoại. Em may mắn được nhận Quỹ học bổng của Thành phố, đã tiếp thêm động lực để em cố gắng vươn lên trong cuộc sống và học tập.

Tạo môi trường học tập tốt nhất, Thành phố triển khai bộ công cụ Microsoft 365 trong quản lý chuyên môn, xây dựng dữ liệu ngành Giáo dục và Đào tạo; sử dụng phần mềm trong quản lý, dạy học; triển khai mô hình điểm “Lớp học thông minh” tại Trường THCS Nguyễn Trãi, Trường THPT chuyên Sơn La, Trường THPT Tô Hiệu.

Giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, thành phố Sơn La tuyên truyền, vận động thành lập 27 câu lạc bộ văn hóa các dân tộc; trên 20 câu lạc bộ xòe Thái, gần 1.000 thành viên là các nghệ nhân, những người yêu thích văn hóa các dân tộc cùng tham gia truyền dạy chữ Thái, các điệu xòe cổ truyền thống. Hằng năm, Thành phố tổ chức Lễ hội Xên Mường. Qua đó, giữ gìn, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc của thành phố Sơn La.

Những kết quả đạt được là minh chứng cho quyết tâm và nỗ lực phấn đấu không ngừng nghỉ của thành phố Sơn La, góp phần thuyết phục UNESCO công nhận thành phố là thành viên “Mạng lưới thành phố học tập toàn cầu”.

Quyết tâm đạt giải thưởng “Thành phố học tập toàn cầu”

Với khẩu hiệu “Học suốt đời, văn hóa bền, tương lai sáng, hội nhập sâu rộng”, thành phố Sơn La quyết tâm duy trì danh hiệu thành viên mạng lưới “Thành phố học tập toàn cầu” và phấn đấu đạt giải thưởng “Thành phố học tập toàn cầu” của UNESCO trong giai đoạn đến năm 2030; phấn đấu có sáng kiến được UNESCO công nhận và vinh danh giải thưởng danh hiệu “Thành phố học tập toàn cầu”, nâng cao uy tín, sự công nhận của cộng đồng quốc tế cũng như gia tăng khả năng thu hút đầu tư, nguồn nhân lực, phát triển bền vững, quảng bá hình ảnh của thành phố Sơn La.

Đồng chí Hà Trung Chiến, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Bí thư Thành uỷ, Chủ tịch HĐND Thành phố, Trưởng Ban Chỉ đạo thành phố Sơn La học tập toàn cầu, cho biết: Khi thành phố Sơn La tham gia vào mạng lưới thành phố học tập toàn cầu của UNESCO, sẽ được tham gia vào các chương trình đào tạo quốc tế. Đồng thời, có các điều kiện tiếp cận với các chương trình, dự án của UNESCO dành cho chuyên đề xây dựng xã hội học tập, tạo điều kiện tốt nhất để các tổ chức, cá nhân tiếp cận với xã hội học tập, học tập suốt đời. Quan trọng hơn, tham gia vào mạng lưới, Thành phố phải thực hiện các tiêu chí mà UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu. Từ đó, công tác xây dựng xã hội học tập của Thành phố sẽ tốt hơn; các tổ chức, cá nhân của thành phố Sơn La sẽ được hưởng lợi từ chương trình này.

Hiện nay, thành phố Sơn La tập trung cao tuyên truyền, xây dựng các mô hình học tập cộng đồng, như: “Ngôi nhà trí tuệ”, mở lớp học tiếng Anh, tiếng Thái... Đồng thời, phát động Tháng khuyến học, Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời năm 2024. Phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức Lễ ra mắt Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập tỉnh Sơn La...

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Bí thư chi bộ, Tổ trưởng tổ 9, phường Tô Hiệu, phấn khởi: “Ngôi nhà trí tuệ” là mô hình hoạt động nhân ái trong lĩnh vực giáo dục, tập trung tạo dựng, duy trì, phát triển cộng đồng học tập suốt đời hoàn toàn miễn phí. Bước đầu, “Ngôi nhà trí tuệ” tổ 9 có 1 thư viện cộng đồng, quy mô 3.000 đầu sách, có 4 câu lạc bộ, gồm: Dân ca, dân vũ; bóng chuyền hơi, cầu lông, dưỡng sinh; có không gian vui chơi, giải trí, cờ vua, cá ngựa, cờ tướng, các trò chời gian dân..., gắn với trưng bày hiện vật bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa đọc, văn hóa học, văn hóa các dân tộc. "Ngôi nhà trí tuệ" mở cửa phục vụ nhân dân từ 8 giờ đến 20 giờ các ngày trong tuần.

Với quyết tâm chính trị cao, thành phố Sơn La đang chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết, sẵn sàng cho việc tổ chức Lễ vinh danh “Thành phố học tập toàn cầu” và kế hoạch cụ thể duy trì các tiêu chí đã đạt, hoàn thiện các tiêu chí còn lại, phấn đấu đến năm 2030 đạt giải thưởng “Thành phố học tập toàn cầu”.