Nhật Bản hiện là đối tác thương mại lớn thứ tư của ASEAN với thương mại hai chiều năm 2018 đạt 231.7 tỷ USD. Đầu tư trực tiếp của Nhật Bản vào ASEAN đạt 21 tỷ USD năm 2018, là nhà đầu tư FDI lớn thứ 3 của ASEAN.

Cuộc họp lần thứ 14 Ủy ban hợp tác chung ASEAN-Nhật Bản

Ngày 11/3 tại trụ sở Ban Thư ký ASEAN, Jakarta, Indonesia, đã diễn ra Cuộc họp lần thứ 14 Ủy ban hợp tác chung ASEAN-Nhật Bản (AJJCC) do Đại sứ Trần Đức Bình, Trưởng Phái đoàn Thường trực Việt Nam tại ASEAN, và ông Chiba Akira, Đại sứ Nhật Bản tại ASEAN, đồng chủ trì.

Tại cuộc họp, hai bên đánh giá cao những kết quả đạt được trên tất cả các lĩnh vực hợp tác chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa - xã hội giữa ASEAN và Nhật Bản. Nhật Bản hiện là đối tác thương mại lớn thứ tư của ASEAN với thương mại hai chiều năm 2018 đạt 231.7 tỷ USD. Đầu tư trực tiếp của Nhật Bản vào ASEAN đạt 21 tỷ USD năm 2018, là nhà đầu tư FDI lớn thứ 3 của ASEAN.

Các nước ghi nhận kết quả tích cực trong thực hiện Kế hoạch sửa đổi 2017 triển khai Tuyên bố tầm nhìn ASEAN-Nhật Bản, với 71/75 dòng hành động đã được triển khai, tăng 3 dòng hành động so với năm 2019. Các nước ASEAN đánh giá cao sự hợp tác và hỗ trợ hiệu quả của Nhật Bản dành cho ASEAN trong nhiều năm thông qua Quỹ Liên kết ASEAN-Nhật Bản (JAIF) với tổng số tiền tài trợ đạt 84.565.949 USD tính đến 31/12/2019. Hiệp định Hợp tác kỹ thuật ASEAN-Nhật Bản (TCA) ký tháng 5/2019 cũng bắt đầu được triển khai thông qua Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) ngay trong năm tài khóa 2019-2020 với 01 khóa đào tạo về tăng cường năng lực an ninh mạng, và 03 khóa đào tạo dự kiến trong năm 2020 về phát triển hệ thống liên vận bền vững khu vực, quản lý cảng biển chiến lược và xử lý rác thải biển.

Các đại biểu tham dự Cuộc họp lần thứ 14 Ủy ban hợp tác chung ASEAN-Nhật Bản

Nhật Bản là nước tham gia hỗ trợ tích cực cho ASEAN trong thu hẹp khoảng cách phát triển, phát triển nguồn nhân lực, đào tạo về công nghệ thông tin, y tế sức khỏe; thúc đẩy giao lưu hiểu biết giữa người dân hai khu vực thông qua nhiều dự án, chương trình như JENESYS, Dự án WA và Trung tâm châu Á. Các hoạt động hợp tác, giao lưu thể thao ASEAN-Nhật Bản cũng được tăng cường thông qua sáng kiến chung Hành động ASEAN-Nhật Bản về Thể thao 2019-2020. Nhật Bản tích cực hợp tác, hỗ trợ ASEAN thực hiện Hiệp định ASEAN về Quản lý Thiên tai và Ứng phó Khẩn cấp (AADMER) Chương trình Công tác 2016-2020; dành nhiều hỗ trợ tài chính cho các chương trình của Trung tâm Điều phối ASEAN về ứng phó thảm họa và cứu trợ nhân đạo (AHA).

Về định hướng cho hợp tác, ASEAN và Nhật Bản khẳng định cam kết tăng cường hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN-Nhật Bản, thực hiện hiệu quả các Tuyên bố chung của Lãnh đạo Cấp cao, trong đó có Tuyên bố chung Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ hữu nghị và hợp tác ASEAN-Nhật Bản (năm 2018) và Tuyên bố chung Hội nghị Cấp cao ASEAN-Nhật Bản lần thứ 22 về Kết nối (năm 2019). Theo đó, ASEAN và Nhật Bản sẽ ưu tiên tăng cường hợp tác về kết nối, phát triển hạ tầng, thông qua thực hiện Đối tác Giao thông ASEAN-Nhật Bản (AJTP), đàm phán Hiệp định Dịch vụ Hàng không ASEAN-Nhật Bản, và tạo sự gắn kết giữa việc triển khai Sáng kiến của Nhật Bản về Đối tác mở rộng về hạ tầng chất lượng cao với Kế hoạch Tổng thể Kết nối ASEAN 2025 (MPAC 2025).

Đại sứ Trần Đức Bình, Trưởng Phái đoàn Thường trực Việt Nam tại ASEAN phát biểu tại cuộc họp

Hai bên cũng sẽ tập trung nguồn lực cho việc thực hiện toàn diện các dòng hành động trong Kế hoạch sửa đổi 2017 thực hiện Tuyên bố tầm nhìn ASEAN-Nhật Bản và Lộ trình chiến lược về hợp tác kinh tế 10 năm, nhất là các hoạt động và dự án hỗ trợ ASEAN thực hiện thành công các mục tiêu về xây dựng Cộng đồng, thu hẹp khoảng cách phát triển, hợp tác phát triển nguồn nhân lực, tạo thuận lợi thương mại, đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME), thành phố thông minh, sáng tạo, kinh tế số và hỗ trợ thích ứng với Cách mạng Công nghiệp 4.0, năng lượng,quản lý thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu… Các nước cũng nhấn mạnh cần sớm hoàn tất các thủ tục để Nghị định thư thứ nhất sửa đổi Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện ASEAN-Nhật Bản có hiệu lực, qua đó giúp gia tăng hơn nữa đầu tư và thương mại dịch vụ giữa hai bên, cũng như thúc đẩy việc ký Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (RCEP) trong năm 2020.

Nhật Bản đánh giá cao và ủng hộ các ưu tiên của Việt Nam trong năm Chủ tịch ASEAN 2020, cũng như nhấn mạnh triển khai 3 định hướng phát triển quan hệ đối tác chiến lược và hợp tác ASEAN-Nhật Bản về “phát triển con người”, “xây dựng thể chế” và “tích lũy trí tuệ" như Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Motegi Toshimitsu nêu trong bài phát biểu chính sách quan trọng tại Ban Thư ký ASEAN ngày 10/01/2020, trên nền tảng vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực và ưu tiên triển khai Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Theo đó, Chính phủ Nhật Bản Nhật Bản quyết định cấp bổ sung 1,045 tỷ Yên (tương đương 9,5 triệu USD) cho Quỹ Liên kết ASEAN-Nhật Bản (JAIF) năm 2020,và 562.477.000 Yên (tương đương 5,11 triệu USD) cho Chương trình Giao lưu Thanh niên và Sinh viên Nhật Bản và Đông Á 2020 (JENESYS2020), cũng như hoạch huy động 3 tỷ USD từ khu vực công tư trong ba năm 2020-2021, bao gồm 1,2 tỷ USD dành cho các khoản vay và đầu tư ở nước ngoài cho ASEAN thông qua Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA).