Sáng nay tại Hà Nội, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam tổ chức Hội nghị Hiệp thương lần thứ nhất thỏa thuận về cơ cấu, thành phần, số lượng người của các cơ quan, tổ chức Trung ương được bầu làm đại biểu Quốc hội khóa XIV, nhiệm kỳ 2016 – 2021.

Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phát biểu khai mạc Hội nghị. 

Các đồng chí trong Hội đồng bầu cử Quốc gia: Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng bầu cử Quốc gia; Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Hội đồng bầu cử Quốc gia; Uông Chu Lưu, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Hội đồng bầu cử Quốc gia tham dự Hội nghị.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân khẳng định: Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp lần này là sự kiện có ý nghĩa chính trị trọng đại, là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn dân năm 2016. Đây là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng trong nhân dân để cử tri cả nước lựa chọn những đại biểu xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng của mình tại cơ quan quyền lực của nhà nước.

Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân cho biết, MTTQ Việt Nam có quyền và trách nhiệm tham gia vào việc bầu cử, góp phần đảm bảo việc bầu cử được tiến hành dân chủ, bình đẳng, đúng pháp luật, an toàn, tiết kiệm, thực sự là ngày hội của nhân dân. Một trong những nhiệm vụ hàng đầu của MTTQ Việt Nam là giới thiệu những người đủ tiêu chuẩn ứng cử qua các bước hiệp thương theo luật định. Đây là khâu quan trọng để Hội đồng bầu cử Quốc gia lập và công bố danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Quốc hội. Ủy ban bầu cử các cấp và địa phương lập và công bố danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu HĐND cùng cấp, vừa đảm bảo số lượng, chất lượng, vừa thể hiện đúng cơ cấu, thành phần đại diện cho trí tuệ khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Số lượng đại biểu Quốc hội ở Trung ương là 198 người

Để có danh sách những người ứng cử theo từng đơn vị bầu cử, MTTQ Việt Nam sẽ tổ chức 3 lần hiệp thương. Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất tiến hành hiệp thương thỏa thuận về cơ cấu, thành phần, số lượng người của các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở Trung ương được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội trên cơ sở dự kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo đồng chí Nguyễn Thị Nương, Trưởng ban Ban Công tác đại biểu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Nghị quyết 1140/2016/UBTVQH13 dự kiến cơ cấu, thành phần đại biểu Quốc hội khóa XIV và số lượng người của các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở Trung ương và địa phương được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XIV đã đưa ra số lượng đại biểu Quốc hội khóa XIV ở Trung ương là 198 đại biểu, bằng 39,6%. Trong đó, cơ cấu, thành phần được dự kiến phân bổ là: các cơ quan Đảng 11 đại biểu; cơ quan Chủ tịch nước 3 đại biểu; các cơ quan của Quốc hội (đại biểu Quốc hội chuyên trách ở Trung ương) 114 đại biểu, trong đó dự kiến khoảng 20% đại biểu là phụ nữ và khoảng 10% đại biểu là người dân tộc thiểu số; Chính phủ, cơ quan thuộc Chính phủ là 18 đại biểu, phấn đấu có đại biểu là phụ nữ và đại biểu là người dân tộc thiểu số; Bộ Quốc phòng (gồm Bộ trưởng và các quân khu, quân chủng) 15 đại biểu, phấn đấu có đại biểu là người dân tộc thiểu số; Bộ Công an 3 đại biểu (gồm cả Bộ trưởng Bộ Công an); Tòa án nhân dân tối cao 1 đại biểu; Viện Kiểm sát nhân dân tối cao 1 đại biểu; Kiểm toán Nhà nước 1 đại biểu; MTTQ và các tổ chức thành viên 31 đại biểu, trong đó có đại biểu là phụ nữ, người dân tộc thiểu số, đại biểu trẻ tuổi (dưới 40 tuổi), đại biểu tôn giáo, đại biểu ngoài Đảng, đại biểu tái cử và nhân sỹ trí thức, văn nghệ sĩ tiêu biểu.

Như vậy, theo Nghị quyết này, đại biểu Quốc hội khóa XIV ở Trung ương tăng 15 người so với khóa XIII (khóa XIII là 183 đại biểu). Đáng chú ý, số tăng này đều là đại biểu Quốc hội chuyên trách để góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội. Số lượng đại biểu Quốc hội ở các cơ quan Đảng,  cơ quan Chủ tịch nước, Chính phủ, cơ quan thuộc Chính phủ… không thay đổi so với khóa XIII.

Cần tăng các đại biểu chuyên trách

Phát biểu tại hội nghị, các ý kiến đều tập trung góp ý vào vấn đề thỏa thuận về cơ cấu, thành phần, số lượng người của các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở Trung ương được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội trên cơ sở dự kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Theo Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Duy Thường, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng vừa qua, số dư bầu rất cao, được nhân dân đồng tình và đánh giá là tính dân chủ cao. Vì vậy, vấn đề này cần phát huy trong cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND lần này. Theo ông Thường, cần thảo luận danh sách có số dư để bầu ra 198 đại biểu Quốc hội được bầu ở Trung ương. “Cần bảo đảm tiêu chuẩn cao nhất của người ứng cử đại biểu Quốc hội, bảo đảm công bằng ở cả Trung ương và địa phương là đều có số dư”, ông Đỗ Duy Thường nêu rõ.

Đồng tình với ông Đỗ Duy Thường, ông Nguyễn Túc, Chủ nhiệm hội đồng tư vấn Văn hóa – Xã hội, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho rằng, không khí hồ hởi, phấn khởi, dân chủ của Đại hội XII của Đảng cần được phát huy mạnh mẽ tại cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND để cuộc bầu cử thực sự trở thành ngày hội của toàn dân. Tuy nhiên ông Túc cũng cho rằng, khóa XIV tăng thêm 15 đại biểu Quốc hội ở Trung ương thì đều ở cơ quan Quốc hội. Trong khi đó, đại biểu thuộc các thành phần, tầng lớp trong xã hội chưa thỏa đáng. Do đó cần tính toán lại.

Tuy nhiên, bà Hà Thị Liên, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và bà Đặng Huỳnh Mai, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam lại đề nghị cần tăng các đại biểu chuyên trách. Bởi dù đủ cơ cấu, thành phần nhưng chất lượng không đảm bảo yêu cầu, cả nhiệm kỳ “không có tiếng nói nào” thì điều đó cũng thành phản cảm.

Ông Trần Hoàng Thám, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam mong muốn giảm 50% đại biểu Quốc hội ở các cơ quan hành pháp, vì thực tế ở khu vực này các đại biểu quá nhiều việc phải làm, không có đủ thời gian để tham gia Quốc hội. Cùng với đó, cần có cơ chế để tăng thêm, lựa chọn được những người tự ứng cử.

Các đại biểu cũng nhấn mạnh đến việc mở rộng cơ cấu đối với đại biểu Quốc hội là người ngoài Đảng, dân tộc thiểu số, nhân sỹ trí thức tiêu biểu, tôn giáo, đại biểu nữ... Bởi cơ cấu 35 đại biểu Quốc hội là người ngoài Đảng mới chỉ là cơ cấu định hướng, nếu phát hiện được nhiều trường hợp tiêu biểu hoàn toàn có thể đưa vào để dân bầu, như thế mới hợp lòng dân.

Kết luận Hội nghị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh, Hội nghị lần này chủ yếu hiệp thương cơ cấu, thành phần, số lượng người của các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở Trung ương được bầu làm đại biểu Quốc hội khóa XIV. Theo đó, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ khóa VIII cơ bản đồng tình số lượng, thành phần đại biểu Quốc hội ở Trung ương là 198. Về ý kiến tăng đại biểu Quốc hội chuyên trách, giảm đại diện cơ quan hành pháp, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho rằng, cần tiếp tục bàn thảo kỹ càng hơn.

Giới thiệu người ứng cử từ 24/2 - 10/3/2016

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Văn Pha, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ gửi biên bản hội nghị hiệp thương lần thứ nhất đến Hội đồng bầu cử quốc gia và Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong ngày 17/2. Sau khi nhận được văn bản điều chỉnh lần thứ nhất của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về cơ cấu, thành phần, số lượng người của cơ quan, đơn vị ở trung ương được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ có văn bản thông báo đến các cơ quan, đơn vị trung ương để tiến hành giới thiệu người ứng cử trong thời gian từ 24/2 đến 10/3/2016.

Để giới thiệu người ứng cử được thực hiện theo đúng quy định của Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức hội nghị với đại diện lãnh đạo các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở trung ương có người được giới thiệu ứng cử để hướng dẫn trình tự, thủ tục, trình tự tổ chức lấy ý kiến hội nghị cử tri nơi công tác, cách tiến hành giới thiệu người ứng cử, thời hạn gửi biên bản... dự kiến vào ngày 23/2/2016. Hội nghị Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam mở rộng dự kiến sẽ được tổ chức ngày 4/3/2016.