Hướng tới BHXH toàn dân

Ông Đinh Thanh Tùng, Phó Giám đốc phụ trách BHXH tỉnh, cho biết: Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 khắc phục căn bản các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn thi hành Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 và Nghị quyết số 93/2015/QH13 và thể chế hóa Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về cải cách chính sách BHXH. Để BHXH thực sự là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, hướng tới mục tiêu bảo hiểm xã hội toàn dân, Luật hướng tới phát triển hệ thống bảo hiểm xã hội linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại; nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển hệ thống thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, tin cậy và minh bạch.

Luật gồm 11 chương, 141 điều, với một số điểm mới, như bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội cho người không có lương hưu để hình thành hệ thống BHXH đa tầng, công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng và trợ cấp xã hội hằng tháng khác, có văn bản đề nghị hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, thì sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách nhà nước đảm bảo.

Mở rộng đối tượng được tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh của hộ có đăng ký kinh doanh; người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố; người lao động làm việc không trọn thời gian; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành HTX không hưởng tiền lương.

Luật BHXH năm 2024 bổ sung quyền thụ hưởng chế độ ốm đau, thai sản đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã thay vì chỉ hưởng hai chế độ là hưu trí và tử tuất như Luật hiện hành. Bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện, với mức 2 triệu đồng cho mỗi con mới sinh, do ngân sách nhà nước bảo đảm. Giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm.

Bên cạnh đó, Luật còn có nhiều sửa đổi, bổ sung theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần. Bảo đảm quyền tham gia và thụ hưởng BHXH với lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và lao động nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam; nâng cao hiệu quả đầu tư Quỹ BHXH; bổ sung quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung. Quy định cụ thể về “mức tham chiếu” thay cho “mức lương cơ sở” và quản lý thu, đóng BHXH. Quy định giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH...

Đồng bộ các giải pháp

Ngày 3/4/2025, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 trên địa bàn tỉnh Sơn La. Chỉ đạo ngành BHXH phối hợp với các sở, ngành liên quan, tập trung tuyên truyền Luật Bảo hiểm xã hội và các văn bản quy định chi tiết một số điều của Luật cho các cơ quan, tổ chức, đơn vị sử dụng lao động và trên các phương tiện thông tin đại chúng, trang thông tin điện tử và mạng xã hội. Chú trọng tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ trực tiếp làm chính sách BHXH các cấp.

Rà soát các văn bản pháp luật có liên quan đến Luật Bảo hiểm xã hội, kiến nghị cấp có thẩm quyền kịp thời sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật đảm bảo phù hợp với quy định. Đồng thời, tăng cường thanh tra, kiểm tra chuyên ngành về việc đóng BHXH và tình hình thực hiện chế độ, chính sách pháp luật BHXH tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh.

Ông Đinh Thanh Tùng, Phó Giám đốc phụ trách BHXH tỉnh, cho biết thêm: BHXH tỉnh đã chủ động chỉ đạo BHXH các huyện, thị xã phối hợp với UBND xã, phường tổ chức các hội nghị tuyên truyền về những điểm mới của Luật BHXH năm 2024. Đổi mới truyền thông, phổ biến chính sách pháp luật, qua hội nghị báo cáo viên cấp huyện, cấp xã và các nền tảng mạng xã hội Zalo, Facebook... để lan tỏa chính sách ưu việt của Nhà nước về BHXH đến với nhân dân. Chú trọng phát triển đội ngũ nhân viên đại lý thu có trình độ hiểu biết về chế độ chính sách, công nghệ thông tin và năng lực tuyên truyền, vận động người tham gia BHXH...

Từ đầu năm đến nay, ngành BHXH tỉnh đã tuyên truyền 6.624 lượt trên loa truyền thanh tại các tổ, bản, tiểu khu. Đã thực hiện tư vấn, hỗ trợ, giải đáp qua tổng đài điện thoại, Fanpage, OA zalo được 186 lượt hỏi về chính sách BHXH, BHTN, BHYT, VssID; truyền thông trên môi trường internet 470 lượt. Tổ chức 6 hội nghị truyền thông nhóm nhỏ cho gần 234 người tham dự để phổ biến Luật BHXH gắn với tư vấn, chính sách, chế độ BHXH, BHYT, vận động người tham gia.

Khai thác mới 10 đơn vị, với 26 lao động tham gia BHXH bắt buộc; hơn 400 người tham gia BHXH tự nguyện. Toàn tỉnh hiện có 132.039 người tham gia BHXH bắt buộc, bằng 17,8% lực lượng lao động; 47.017 người tham gia BHXH tự nguyện, bằng 6,4% lực lượng lao động. Thanh tra, kiểm tra đột xuất và theo kế hoạch tại 7 đơn vị sử dụng lao động...

Tham gia BHXH tự nguyện được gần 3 năm, chị Quàng Thị Thương, phường Chiềng Cơi, thành phố Sơn La, phấn khởi cho biết: Tôi năm nay 45 tuổi. Với quy định người tham gia chỉ cần 15 năm đóng BHXH sẽ được lương hưu, như vậy tôi vẫn đủ điều kiện để hưởng lương hưu khi đủ 60 tuổi, mà không cần phải đóng thêm.

Còn anh Mùa A Chu, Bí thư Chi bộ, Trưởng bản Mới, thị trấn Bắc Yên, huyện Bắc Yên, chia sẻ: Được cán bộ BHXH huyện tuyên truyền Luật BHXH và rất vui, khi từ 1/7, chúng tôi sẽ được Nhà nước hỗ trợ đóng BHXH, đảm bảo sau này có lương hưu và được cấp thẻ BHYT.

Với sự chủ động của các cấp, các ngành của tỉnh, Luật BHXH năm 2024 sẽ được thực hiện thống nhất, đồng bộ trên phạm vi toàn tỉnh, góp phần đảm bảo an sinh xã hội và hướng tới BHXH toàn dân.