Với nhiều ưu điểm vượt trội so với vật liệu xây dựng truyền thống như thân thiện với môi trường, cách âm, cách nhiệt, thi công nhanh, chống cháy… việc sản xuất và sử dụng vật liệu không nung thay thế gạch đất sét nung truyền thống sẽ là xu hướng tất yếu.

Nhà máy gạch bê tông Nậm Pàn tại bản Nang Phai, xã Mường Bú (Mường La)

Khói, bụi, tiếng ồn, phá hủy tài nguyên môi trường, thu hẹp diện tích đất nông nghiệp là những gì thường thấy ở những lò gạch thủ công truyền thống. Đặc biệt, việc sử dụng than, củi đốt làm tiêu tốn nguồn nguyên liệu dẫn đến phá rừng, mất cân bằng sinh thái, phát sinh khí thải gây ra khói bụi làm ô nhiễm môi trường dẫn tới hiệu ứng nhà kính làm biến đổi khí hậu. Bởi vậy, nhu cầu về một công nghệ mới thân thiện với môi trường để từng bước thay thế gạch đất sét nung là hết sức cần thiết và cấp bách. Đứng trước những thách thức này, Chính phủ đã có Quyết định 567/QĐ-TTg ngày 28/4/2010 phê duyệt chương trình phát triển vật liệu không nung tới năm 2020 với mục tiêu phát triển sản xuất và sử dụng vật liệu không nung thay thế cho gạch đất sét nung. Theo đó, mục tiêu cụ thể là phải phát triển sản xuất và sử dụng vật liệu không nung thay thế gạch đất sét nung, đạt tỷ lệ: 20 - 25% vào năm 2015; 30 - 40% vào năm 2020. Hàng năm, sử dụng khoảng 15 - 20 triệu tấn phế thải công nghiệp (tro xỉ nhiệt điện, xỉ lò cao...) để sản xuất vật liệu không nung, tiến tới xóa bỏ gạch đất sét nung bằng lò thủ công nhằm đem lại hiệu quả tích cực về kinh tế - xã hội.

Nắm bắt thời cơ và với những ưu điểm vượt trội của vật liệu xây dựng này, Công ty cổ phần vật liệu xây dựng I Sơn La sớm nghiên cứu, tiếp cận và đầu tư thiết bị sản xuất gạch không nung từ cuối năm 2013. Năm 2017, Công ty đã xây dựng Nhà máy gạch bê tông Nậm Pàn, tại bản Nang Phai, xã Mường Bú (Mường La) với tổng mức đầu tư trên 10 tỷ đồng; hệ thống dây chuyền máy móc hiện đại, đồng bộ và có tính tự động hóa cao, với tổng công suất đầu tư 15 triệu viên/năm.

Tham quan một vòng Nhà máy sản xuất gạch không nung, cảm nhận rõ ràng là tuy sản xuất vật liệu xây dựng, nhưng nơi đây không hề có tiếng ồn và những cột khói bụi, mọi công đoạn làm gạch diễn ra trong không gian thoáng mát, dây chuyền sản xuất khép kín ở các công đoạn làm việc nên nhà máy sử dụng khoảng 20 công nhân. Anh Giang Kiều Hưng, Giám đốc Nhà máy cho biết: Gạch không nung hay còn gọi là: Gạch bê tông, gạch ba banh, gạch xi măng cốt liệu... hiện nay, nhà máy sản xuất gạch xây không nung là chủ yếu. Chưa có các sản phẩm phụ như gạch lát vỉa hè, gạch tự chèn... Với ưu điểm vượt trội, gạch không hấp thụ nhiệt và truyền nhiệt ít hơn gạch nung 1,5 lần; cách âm hơn hẳn gạch đất nút đến 2 lần (tương đương trên 40dB); chịu nhiệt ở mức 1.200oC/4 giờ. Do được sản xuất từ nguyên liệu chính là đá mạt, xi măng, tro bay lấy từ Phả Lại, Chí Linh (Hải Dương) nên sản phẩm này có độ bền như bê tông thông thường. Đặc biệt, khi sử dụng sản phẩm gạch không nung trong xây dựng công trình sẽ tiết kiệm từ 20% đến 60% vữa xây và trát tường do bề mặt sản phẩm không bị biến dạng trong quá trình định hình và viên gạch có thể tích lớn.

Qua gần 1 năm có mặt trên thị trường, sản phẩm gạch không nung của Công ty đã được các công trình lớn trên địa bàn tỉnh và các hộ dân trong khu vực lựa chọn. Ông Ngô Văn Thềm, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc Công ty cổ phần VLXD I Sơn La chia sẻ: Công ty luôn ý thức, để thương hiệu doanh nghiệp bền vững và phát triển, thì sản phẩm làm ra phải tốt. Vì vậy, đơn vị đã lựa chọn đầu tư dây chuyền  sản xuất gạch không nung theo công nghệ sản xuất hiện đại nhất. Hiện, gạch của Nhà máy sản xuất ra, 80% sản phẩm được tiêu thụ trong dân, còn lại là các công trình sử dụng vốn ngân sách Nhà nước. Công ty mong muốn cơ quan, đơn vị liên quan có cơ chế chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phát triển gạch không nung như tạo điều kiện về vốn, tạo đầu ra cho sản phẩm, để sản phẩm gạch không nung được nhiều người biết đến, tạo chỗ đứng vững chắc trên thị trường cho sản phẩm gạch.

Ngày 08/12/2017, Bộ Xây dựng đã chính thức ban hành thông tư số 13/2017/TT-BXD về việc Quy định sử dụng vật liệu xây dựng không nung trong các công trình xây dựng. Đây chắc chắn sẽ là cú hích cho sự phát triển của ngành vật liệu xây dựng không nung vốn đang ở giai đoạn tiềm năng.